تابستان فرصتی برای استراحت و شادی است، اما برای بسیاری از نوجوانان این فصل می‌تواند به معنای تنهایی و احساس جدایی باشد. نبود ساختار مدرسه و کاهش ارتباطات اجتماعی، موجب بروز مشکلات روانی مثل اضطراب و افسردگی می‌شود که نیازمند توجه ویژه والدین و مراقبان است.
به گزارش خط سلامت تابستان معمولاً به عنوان زمان خوشی، آزادی و استراحت تصویر می‌شود، اما برای بسیاری از نوجوانان، این برعکس است: حس بی‌ارتباطی، انزوا و بار عاطفی سنگین. نبود ساختار روزانه مدرسه و تعامل منظم با همسالان، باعث می‌شود نوجوانان احساس کنند نادیده گرفته شده‌اند، کنار گذاشته شده‌اند یا جای خود را نمی‌دانند.
اگرچه نوجوانان مشتاق تعطیلات مدرسه هستند، مدرسه چیزهایی را فراهم می‌کند که در تابستان از آن محروم‌اند: ورزش، فعالیت‌های بعد از مدرسه، وقت ناهار با دوستان، استراحت، جلسات مشاوره و... همه این‌ها راه‌هایی برای مقابله با تنهایی‌اند. اما در تابستان، بسیاری از دوستان به اردوها، برنامه‌های تابستانی و خانه‌های تعطیلات می‌روند و بعضی نوجوانان تنها می‌مانند.
تنهایی تابستانی چیست؟
تنهایی حالتی است که در آن فرآیندهای اجتماعی، عاطفی و فکری ما متمرکز بر تنها بودن است و باعث ناراحتی و استرس می‌شود. انسان‌ها موجوداتی اجتماعی‌اند و نیاز به روابط برای صمیمیت و همراهی دارند.
پیامدهای تنهایی تابستانی:
مشکلات عاطفی مانند افزایش افسردگی و اضطراب، افزایش خطر خودکشی و خودآزاری
مشکلات خواب و کم‌خوابی
ناتوانی در تنظیم خود که می‌تواند منجر به پرخوری عاطفی، مصرف بیش از حد الکل، سیگار یا مواد مخدر شود
افزایش خطر مشکلات پزشکی، مثل مشکلات سیستم ایمنی
مهم‌ترین پیامد ممکن، اختلال خلقی فصلی تابستانی (SAD) است که شدت بیشتری از نوع زمستانی دارد و علائم خاص خود را دارد.
علائم اختلال خلقی فصلی تابستانی (SAD):
مشکلات خواب، بی‌خوابی یا بی‌قراری
کاهش اشتها
کاهش وزن
بی‌قراری و تحریک‌پذیری
اضطراب
رفتارهای خشونت‌آمیز
کاهش انگیزه
سردرد و میگرن
نرخ بالاتر خودکشی نسبت به SAD زمستانی
دلایل مهم (برای نوجوانان و کودکان):
از دست دادن ساختار و حمایت روزانه مدرسه که احساس امنیت و نظم می‌دهد
اضطراب مرتبط با ظاهر بدن که در تابستان بیشتر است
مشکلات اجتماعی و اقتصادی مانند ناامنی غذایی، مسکن یا آزار خانگی که در دوران مدرسه کاهش می‌یابد اما در تابستان افزایش می‌یابد
حمایت‌های ویژه مدارس برای نوجوانان LGBTQ+ و دیگر گروه‌های اقلیت که در تابستان کمتر در دسترس است
گرما و رطوبت که مشکلاتی مانند خواب بد، کاهش اشتها و کاهش فعالیت بدنی ایجاد می‌کند
نور بیشتر که باعث کاهش ملاتونین و سروتونین می‌شود و مشکلات خواب را افزایش می‌دهد
سابقه خانوادگی افسردگی، اختلال دوقطبی و یا اختلال خلقی فصلی
فشار بیشتر برای تعاملات اجتماعی در تابستان که می‌تواند استرس‌زا باشد
حساسیت‌های فصلی و آلرژی‌ها که ارتباطی با اختلالات خلقی دارند
والدین و مراقبین چه کارهایی می‌توانند انجام دهند؟
برای اختلال خلقی فصلی تابستانی (SAD):
درمان‌های لازم شامل:
ویتامین D
نوردرمانی (استفاده از جعبه‌های نور)
روان‌درمانی (به ویژه رفتاردرمانی شناختی)
داروهای ضدافسردگی (SSRIها)
ملاتونین برای بهبود خواب
کاهش استرس
بهبود کیفیت خواب (استفاده از کولر، کاهش کافئین و محدود کردن صفحه‌نمایش قبل از خواب)
مراقبت از خود مانند مدیتیشن، یوگا، تغذیه مناسب و ورزش
هنر درمانی به صورت گروهی
حفظ زمان‌های منظم خواب و بیداری
محدود کردن استفاده از رسانه‌های اجتماعی به خصوص قبل از خواب
وقت گذراندن با خانواده و دوستان
پیدا کردن فعالیت‌ها، پروژه‌ها یا سرگرمی‌های خانوادگی برای تابستان
مراجعه به متخصص در صورت ادامه مشکلات
برای تنهایی تابستانی:
گفتگوهای منظم و پرسیدن از نوجوان درباره احساسات و برنامه‌های تابستان
برنامه‌ریزی فعالیت‌های ساختارمند با حضور بزرگسالان، خانواده و دوستان
داشتن تعادل بین فعالیت‌های ساختارمند و وقت آزاد برای استراحت و دلخواه بودن
استفاده معقول و کنترل شده از شبکه‌های اجتماعی برای حفظ ارتباطات
پرسیدن مستقیم از نوجوان درباره احساس تنهایی یا دلتنگی برای دوستان
تشویق به ثبت خاطرات، استفاده از هنرهای خلاقانه
کمک به پیدا کردن دوستان جدید یا ارتباط با اعضای خانواده دیگر
تشویق به فعالیت‌های داوطلبانه یا خدمات اجتماعی
حمایت از فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی که نوجوانان علاقه‌مند به آن هستند
نقاط کلیدی سلامت روانی این موضوع شامل موارد زیر است:
حساسیت به تنهایی و انزوا: نوجوانان به دلیل نیاز طبیعی به ارتباط اجتماعی، وقتی در تابستان به‌خاطر کمبود فعالیت‌های جمعی یا نبود دوستان احساس تنهایی می‌کنند، این موضوع می‌تواند احساس بی‌ارزشی و ناامنی روانی را تشدید کند.
اختلال خلقی فصلی تابستانی (Summer SAD): این اختلال برخلاف نوع زمستانی که با کمبود نور مرتبط است، با تغییرات بیولوژیکی و محیطی در تابستان (نور زیاد، گرما، تغییر در الگوهای خواب و خوردن) در ارتباط است و می‌تواند موجب بی‌خوابی، اضطراب، بی‌اشتهایی و حتی افکار خودکشی شود.
اهمیت ساختار و پیش‌بینی‌پذیری: نبود ساختار منظم و روتین در تابستان باعث بی‌نظمی در خواب، تغذیه و فعالیت‌های روزانه می‌شود که این موارد نقش حیاتی در تنظیم خلق و روان نوجوان دارند.
نقش والدین و مراقبین: حمایت عاطفی، گوش دادن فعال و ایجاد فرصت‌هایی برای ارتباط اجتماعی و فعالیت‌های معنادار به نوجوان کمک می‌کند احساس تنهایی و بی‌قراری کاهش یابد و سلامت روانی تقویت شود.
پیشگیری و مداخلات درمانی: توجه به علائم هشداردهنده، تشویق به کمک گرفتن از متخصصان سلامت روان، استفاده از روش‌های روان‌درمانی، دارودرمانی در صورت نیاز، و بهبود کیفیت خواب و تغذیه، همگی از ابزارهای مهم مدیریت این وضعیت هستند.
توجه به سلامت روان خانواده: حمایت از والدین و مراقبین برای کاهش استرس آن‌ها و تقویت توانایی‌شان در مراقبت از نوجوان نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
جمع‌بندی:
تابستان برای نوجوانان می‌تواند یک دوره شکننده از لحاظ روانی باشد که در صورت بی‌توجهی، ریسک ابتلا به مشکلات جدی‌تر را افزایش می‌دهد. ایجاد ساختار، توجه به سلامت روان و حمایت خانواده، کلیدهایی هستند که می‌توانند از تنهایی تابستانی نوجوانان جلوگیری کرده و سلامت روان آن‌ها را حفظ کنند. لذا توجه دقیق به این موضوع در برنامه‌های آموزشی، روانشناسی و سیاست‌گذاری‌های مرتبط ضروری است.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
