وقتی حرف از نجات جان بعد از یک حمله قلبی می‌شود، اغلب تمرکزمان فقط روی داروها و رژیم غذایی است؛ اما نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد تنها ۳۰ دقیقه تحرک سبک یا حتی خواب بیشتر، می‌تواند نه‌تنها قلب شما را حفظ کند، بلکه حال روانی‌تان را هم متحول کند. آیا وقت آن نرسیده که نشستن را کمتر و آرامش ذهن را بیشتر کنیم؟
به گزارش خط سلامت افرادی که روزانه به‌طور میانگین بیش از ۱۴ ساعت می‌نشینند یا بی‌تحرک هستند، ممکن است تا یک سال پس از درمان علائم حمله قلبی مانند درد قفسه سینه در بیمارستان، با خطر بالاتری از یک رویداد قلبی دیگر یا حتی مرگ روبرو باشند. این نتایج از پژوهشی جدید است که در ژورنال علمی Circulation: Cardiovascular Quality and Outcomes، وابسته به انجمن قلب آمریکا منتشر شده است.
تحقیقات پیشین از همین گروه پژوهشی نشان داده بود که افرادی که دچار حمله قلبی شده‌اند، روزانه حدود ۱۲ تا ۱۳ ساعت از زمان بیداری خود را در حالت نشسته یا بی‌تحرک سپری می‌کنند. در این مطالعه جدید، پژوهشگران از شتاب‌سنج‌های مچی استفاده کردند تا میزان تحرک یا بی‌تحرکی هر شرکت‌کننده را تا ۳۰ روز پس از ترخیص از بیمارستان اندازه‌گیری کنند.
شتاب‌سنج‌های مچی حرکت را در سه جهت اصلی (جلو-عقب، چپ-راست، بالا-پایین) اندازه‌گیری می‌کنند و این داده‌ها به پژوهشگران اجازه می‌دهد تا شدت فعالیت بدنی افراد را به‌صورت دقیق‌تری نسبت به پرسش‌نامه‌های معمول بسنجند.
فعالیت‌های بدنی با شدت متوسط مانند پیاده‌روی سریع، ایروبیک در آب، رقصیدن، تنیس دو نفره و باغبانی، و فعالیت‌های شدید مانند دویدن، شنا، بیل‌زدن مداوم یا تنیس انفرادی در این مطالعه بررسی شدند.
به گفته کیث دیاز (Ph.D.)، استاد رفتارشناسی در مرکز پزشکی دانشگاه کلمبیا راهنماهای درمانی فعلی پس از رویداد قلبی عمدتاً بر تشویق بیماران به ورزش تمرکز دارند. اما ما در این مطالعه بررسی کردیم که آیا خودِ زمان بی‌تحرکی ممکن است در افزایش خطر ابتلا به مشکلات قلبی نقش داشته باشد یا نه.
پژوهشگران بیش از ۶۰۰ فرد بزرگسال بین ۲۱ تا ۹۶ سال را که به دلیل حمله قلبی یا درد قفسه سینه به اورژانس بیمارستانی در نیویورک مراجعه کرده بودند، مورد بررسی قرار دادند. هر شرکت‌کننده یک شتاب‌سنج مچی برای مدت ۳۰ روز پس از ترخیص دریافت کرد. پس از یک سال، از طریق تماس تلفنی، بررسی سوابق الکترونیکی سلامت و پایگاه داده‌ی مرگ‌ومیر اجتماعی، وضعیت آن‌ها پیگیری شد.
نتایج کلیدی پژوهش:
افرادی که کمترین سطح فعالیت بدنی را داشتند، ۲.۵۸ برابر بیشتر در معرض خطر حمله قلبی مجدد یا مرگ طی یک سال قرار داشتند، در مقایسه با گروهی که بیشترین میزان فعالیت فیزیکی را داشتند.
جایگزین کردن ۳۰ دقیقه از زمان نشستن با ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط یا شدید، خطر مشکلات قلبی یا مرگ را ۶۱٪ کاهش داد.
جایگزینی این زمان با فعالیت بدنی سبک، خطر را ۵۰٪ کاهش داد.
حتی جایگزینی ۳۰ دقیقه از زمان نشستن با خواب نیز خطر را تا ۱۴٪ کاهش داد.
میانگین داده‌های روزانه شرکت‌کنندگان:
فعال‌ترین گروه: ۱۴۳.۸ دقیقه فعالیت سبک، ۲۵ دقیقه فعالیت با شدت متوسط تا شدید، ۱۱.۷ ساعت بی‌تحرکی و ۸.۴ ساعت خواب.
کم‌تحرک‌ترین گروه: ۸۲.۲ دقیقه فعالیت سبک، ۲.۷ دقیقه فعالیت متوسط تا شدید، ۱۵.۶ ساعت بی‌تحرکی و ۶.۶ ساعت خواب.
گروه میانه: ۱۰۹.۲ دقیقه فعالیت سبک، ۱۱.۴ دقیقه فعالیت متوسط تا شدید، ۱۳.۵ ساعت بی‌تحرکی و ۷.۸ ساعت خواب.
دیاز گفت: جالب است که حتی جایگزینی زمان بی‌تحرکی با خواب هم باعث کاهش ریسک شد. خواب رفتاری ترمیمی است که به بهبودی جسم و ذهن کمک می‌کند؛ به‌ویژه پس از یک رویداد جدی مانند حمله قلبی.
او افزود: یعنی شما لازم نیست بعد از حمله قلبی شروع به دویدن در ماراتن کنید؛ کمتر نشستن، بیشتر حرکت‌کردن یا خوابیدن کافی‌ست تا تأثیر مثبت ببینید.
فعالیت بدنی و خواب هر دو از مؤلفه‌های کلیدی لیست "۸ اصل ضروری زندگی سالم" از انجمن قلب آمریکا هستند. خواب نامناسب یکی از عوامل شناخته‌شده برای بیماری‌های قلبی‌عروقی است؛ بیماری‌هایی که سالانه جان افراد بیشتری در آمریکا نسبت به سرطان و بیماری‌های مزمن ریوی می‌گیرند.
انجمن قلب آمریکا در بیانیه‌ای علمی تأکید کرده که علاوه بر مدت خواب، مواردی مانند تداوم خواب، زمان‌بندی، رضایت از خواب، نظم خواب و ساختار خواب نیز در سلامت قلبی-متابولیکی اهمیت دارند.
محدودیت‌های مطالعه:
تعریف رفتار بی‌تحرکی فقط براساس شدت حرکت بود، بنابراین ممکن است مدت بی‌تحرکی بیش از واقع برآورد شده باشد.
اطلاعاتی از درآمد، شرایط محل زندگی، یا وضعیت اقتصادی-اجتماعی شرکت‌کنندگان ثبت نشد.
داده‌ای از اینکه افراد پس از ترخیص به خانه، توانبخشی یا مراکز مراقبت ارجاع داده شده‌اند، جمع‌آوری نشده است.
به گفته دکتر بثنی بارون گیبز (Ph.D.)، رئیس دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه ویرجینیای غربی و رئیس سابق کمیته فعالیت بدنی انجمن قلب آمریکا این مطالعه شواهد بیشتری برای رویکرد "کمتر بنشین، بیشتر حرکت کن" فراهم می‌کند. حتی فعالیت‌های سبک مثل مرتب‌کردن خانه یا قدم‌زدن آرام تقریباً به اندازه فعالیت‌های شدید مانند دوچرخه‌سواری مفید بودند.
او افزود: جایگزینی تنها ۳۰ دقیقه از زمان بی‌تحرکی با هر نوع حرکت، خطر حمله قلبی در یک سال آینده را بیش از نصف کاهش داد. این یافته‌ها نشان می‌دهد حتی کارهایی مانند پیاده‌روی، آشپزی، بازی یا باغبانی نیز می‌توانند تفاوتی بزرگ ایجاد کنند.
بررسی این مطالعه از منظر سلامت روان نشان می‌دهد که ارتباط میان تحرک بدنی، نشستن طولانی‌مدت و بهبود یا وخامت وضعیت قلبی، نه‌تنها جنبه فیزیولوژیکی دارد، بلکه به‌شدت با وضعیت روانی افراد پس از یک رویداد قلبی نیز گره خورده است.
۱. نشستن طولانی‌مدت و افسردگی پس از رویداد قلبی
افرادی که دچار سکته قلبی یا درد قفسه سینه شده‌اند، اغلب پس از ترخیص دچار اضطراب، ترس از فعالیت فیزیکی، و نوعی «اجتناب حرکتی» می‌شوند. این واکنش روانی، اگرچه طبیعی است، اما ممکن است به افزایش زمان بی‌تحرکی و نشستن طولانی‌مدت منجر شود. از طرفی، نشستن بیش‌ازحد خود می‌تواند زمینه‌ساز افسردگی، اختلال خواب و احساس بی‌ارزشی شود که دوباره ریسک وقایع قلبی را افزایش می‌دهد. این چرخه معیوب نیازمند مداخله روان‌شناختی هم‌زمان با مداخله فیزیکی است.
۲. فعالیت بدنی سبک و تأثیر آن بر خلق‌وخو
مطالعه نشان داد حتی جایگزینی ۳۰ دقیقه نشستن با فعالیت سبک مانند راه رفتن آهسته، مرتب‌کردن خانه یا باغبانی می‌تواند خطر عود رویداد قلبی را به‌شدت کاهش دهد. از منظر روانی، فعالیت سبک باعث افزایش ترشح اندورفین‌ها (هورمون‌های شادی‌آور)، کاهش سطح کورتیزول (هورمون استرس)، و بهبود اعتماد به نفس در بیماران قلبی می‌شود. این فعالیت‌ها حس کنترل بر زندگی، معنا و مشارکت فعال در روند بهبود را افزایش می‌دهند.
۳. نقش خواب در سلامت روانی و قلبی
یکی از یافته‌های جالب مطالعه این بود که حتی جایگزینی نشستن با خواب می‌تواند ریسک قلبی را کاهش دهد. خواب باکیفیت، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های بهبود روانی پس از تروماست. بی‌خوابی یا خواب منقطع، که در بسیاری از بیماران قلبی دیده می‌شود، با افزایش اضطراب، تحریک‌پذیری و حتی خطر خودکشی در برخی بیماران همراه است. بنابراین، بهبود بهداشت خواب می‌تواند یک ابزار روان‌درمانی غیرمستقیم برای کاهش فشار روانی و بهبود سلامت قلبی باشد.
۴. رویکرد «فعالیت درمانی» در توانبخشی قلبی و روانی
این پژوهش نشان می‌دهد که لزوماً نیازی به ورزش شدید برای کاهش خطر نیست. از منظر سلامت روان، این پیام بسیار دلگرم‌کننده است، چرا که افراد با اختلالات اضطرابی یا افسردگی ممکن است در مواجهه با برنامه‌های ورزشی سخت احساس ناتوانی یا ناامیدی کنند. معرفی «فعالیت‌درمانی سبک» به عنوان بخشی از برنامه توانبخشی روانی-قلبی می‌تواند بار روانی بیماران را کم کرده و احتمال پیگیری درمان را بالا ببرد.
جمع‌بندی روان‌شناختی:
تحرک بدنی سبک، خواب کافی و کاهش زمان نشستن، نه‌تنها سلامت قلب را بهبود می‌بخشد، بلکه با تقویت خلق‌وخو، کاهش اضطراب و افزایش حس خودکارآمدی، به سلامت روانی بیماران قلبی کمک می‌کند. برای بیشترین اثربخشی، مداخلات روانی و فیزیکی باید به‌صورت تلفیقی و هم‌زمان در بیماران قلبی به کار گرفته شوند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
