تعارض در رابطه همیشه تهدید نیست! در واقع، زوج‌هایی که تعارض را به‌عنوان فرصتی برای رشد عاطفی و فهم بهتر یکدیگر می‌بینند، می‌توانند صمیمیت خود را عمیق‌تر کنند و رابطه‌شان را مستحکم‌تر سازند. در این مقاله با سه دلیل روانشناختی آشنا می‌شوید که نشان می‌دهد چگونه مشاجره‌های سازنده، سلامت روان و رضایت عاطفی زوج‌ها را ارتقا می‌دهد.
به گزارش خط سلامت تعارض اغلب به عنوان تهدیدی برای صمیمیت دیده می‌شود و بسیاری از افراد فکر می‌کنند مشاجره نشانه‌ای از مشکلات بنیادی در رابطه است. اما واقعیت تعارض پیچیده‌تر و چندوجهی است: برای برخی از زوج‌هایی که پایه‌های رابطه‌شان سالم است، مشاجره‌ها فرآیندی هستند که صمیمیت عاطفی را عمیق‌تر می‌کند و رابطه را قوی‌تر می‌سازد.
وقتی تعارض به شکل سازنده مدیریت شود، می‌تواند به مکانیزمی برای رشد، درک متقابل و ایجاد پیوند امن تبدیل شود. این همان چیزی است که به آن «پارادوکس تعارض» گفته می‌شود؛ یعنی برخی زوج‌ها ممکن است با هم مشاجره کنند، اما نتیجه آن نزدیک‌تر شدن به یکدیگر است.
این مفهوم با آن چیزی که برخی افراد تجربه می‌کنند، متفاوت است؛ اینجا منظور زندگی کردن برای هیجان مشاجره و احساس پیوند بعد از آن نیست، بلکه پایبندی عمیق به رابطه و اولویت قرار دادن آن حتی در مواجهه با تعارض است.
۱. دیدگاه زوج‌ها به تعارض به عنوان فرآیند بازتنظیم عاطفی
اختلاف نظر و ناهماهنگی‌ها اجتناب‌ناپذیر هستند. نیازهای عاطفی تغییر می‌کنند و انتظارات متغیرند. اگر این تفاوت‌ها حل نشوند، به مرور زمان تنش‌های نهفته ایجاد می‌شوند. زوج‌هایی که احساس امنیت عاطفی دارند و می‌توانند حتی از طریق تعارض نارضایتی خود را بیان کنند، در واقع در حال طی کردن فرآیند بازتنظیم عاطفی هستند.
تحقیقات نشان می‌دهند که درد عاطفی معمولاً دو پاسخ ایجاد می‌کند: یا واکنش دفاعی که تعارض را ادامه می‌دهد، یا پاسخ هدفمند و آگاهانه که باعث ترمیم و بهبود رابطه می‌شود.
در این چارچوب، تعارض ذاتاً مخرب نیست. بلکه نشان‌دهنده نیاز رابطه به بازنگری و توجه است. البته گاهی پیام مشاجره به وضوح بیان نمی‌شود و ممکن است به شکل خشم، طعنه یا دفاع‌گرایی ظاهر شود. مهم این است که یادآوری کنیم این رفتارها در اصل درخواست برای دیده شدن و تغییر درک شریک است: می‌خواهم مرا اکنون متفاوت ببینی.
زوج‌های سالم به جای اینکه اختلاف نظر را نشانه شکست بدانند، از آن به عنوان فرصتی برای بازتعریف نقش‌ها، شفاف کردن نیازها و درک بهتر دنیای درونی یکدیگر استفاده می‌کنند. در این صورت، مشاجره به جای ایجاد فروپاشی، تبدیل به داده‌ای می‌شود که نشان می‌دهد کجا نیاز به ترمیم یا بازسازی ارتباط وجود دارد.
۲. توانایی تحمل تعارض بدون فروپاشی رابطه
یکی از ویژگی‌های زوج‌های مقاوم از نظر عاطفی، توانایی آن‌ها در «تحمل» تعارض است؛ یعنی تجربه شدت عاطفی بدون آسیب رساندن به رابطه. این ویژگی به شرکا اجازه می‌دهد خشم، دلخوری یا ناراحتی خود را بیان کنند بدون اینکه وارد الگوهای مخرب مانند تحقیر، سنگربندی یا کناره‌گیری عاطفی شوند.
حتی در لحظات پرتنش، ریشه رابطه دست‌نخورده باقی می‌ماند، زیرا تعارض در مرزهای قابل کنترل و امن نگه داشته می‌شود.
مطالعه‌ای بر روی ۱۰۰ زوج نشان داد که شرکایی با امنیت وابستگی بالاتر، بعد از مشاجره بهتر از نظر عاطفی بازیابی می‌شوند و اختلال کمتری در خلق و خو، صمیمیت و رضایت رابطه تجربه می‌کنند. در مقابل، زوج‌هایی که اضطراب وابستگی بالاتری دارند، پیامدهای عاطفی شدیدتری را تجربه می‌کنند.
توانایی «تحمل» تعارض بدون فروپاشی، نشان‌دهنده اعتماد عمیق و امنیت در رابطه است. زوج‌هایی که باور دارند رابطه می‌تواند کشیده شود بدون اینکه بشکند، تفاوت بین حضور عاطفی در اختلاف (تفکیک) و تجربه تعارض به عنوان تهدیدی برای پیوند (فروپاشی) را نشان می‌دهند.
۳. آشکار شدن آسیب‌پذیری‌ها و تقویت صمیمیت
اغلب محتوای مشاجره کمتر اهمیت دارد و آنچه اهمیت دارد، آشکار شدن احساسات و آسیب‌پذیری‌های هر شریک است. خشم، دفاع‌گرایی یا کناره‌گیری معمولاً لایه‌ای حفاظتی هستند که مشکلات عاطفی عمیق‌تر مانند ترس از ترک شدن، نیازهای برآورده نشده یا احساس ناتوانی طولانی‌مدت را پنهان می‌کنند.
زوج‌هایی که از طریق تعارض به هم نزدیک‌تر می‌شوند، کسانی هستند که می‌توانند با این آسیب‌پذیری‌ها مواجه شوند و فقط به رفتار سطحی واکنش نشان نمی‌دهند.
مثلاً وقتی یکی از شرکا می‌گوید: تو به من گوش نمی‌دهی ممکن است در واقع منظورش این باشد که احساس می‌کند دیده نمی‌شود. وقتی دیگری سکوت می‌کند، ممکن است از گفتن اشتباه بترسد. زوج‌هایی که به این سیگنال‌های عاطفی توجه می‌کنند، می‌توانند به لایه‌های زیرین مشاجره پاسخ دهند و صمیمیت را تقویت کنند.
تحقیقات نشان داده‌اند که آسیب‌پذیری زمانی صمیمیت را عمیق‌تر می‌کند که شریک عاطفی حضور ذهن و توجه کافی داشته باشد. حضور و باز بودن در مواجهه با احساسات آسیب‌پذیر باعث می‌شود حتی در طول مشاجره، احساس حمایت و دیده شدن حفظ شود.
گاهی مشاجره‌ها، فرصتی برای رشد و بالغ شدن رابطه هستند. وقتی با دقت و آگاهی مدیریت شوند، تعارض تهدیدی برای رابطه نیست و می‌تواند رابطه را مستحکم‌تر کند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
