چاقی نه تنها می‌تواند باعث بروز بیماری‌های جسمانی مختلف شود، بلکه تأثیرات منفی زیادی بر وضعیت روانی فرد دارد. از استرس و اضطراب گرفته تا مشکلاتی مانند افسردگی و انزوا، این شرایط می‌توانند کیفیت زندگی افراد را به طور جدی تحت تأثیر قرار دهند. در ادامه به بررسی این موضوع و راه‌های مقابله با اثرات روانی چاقی می‌پردازیم.
به گزارش خط سلامت چاقی یک وضعیت است که در آن فرد دارای چربی بدن اضافی است. چاقی بیشتر از تنها یک عدد بر روی ترازو یا اندازه بدن شخص است؛ این وضعیت می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌ها و مشکلات بهداشتی از جمله فشار خون بالا، دیابت و بیماری‌های قلبی را افزایش دهد. این یک مشکل پیچیده و نگرانی عمده بهداشت عمومی است، هم در ایالات متحده و هم در سطح جهانی.
بر اساس اطلاعات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) در ایالات متحده، حدود 40 درصد از بزرگسالان (یا 93.3 میلیون نفر) چاق هستند.
طبق برآوردهای سازمان بهداشت جهانی در سراسر جهان، نرخ چاقی در حال افزایش است: از سال 1975، نرخ جهانی چاقی تقریباً سه برابر شده است و اکنون بیش از 650 میلیون بزرگسال چاق در جهان وجود دارد.
چاقی معمولاً با استفاده از نسبت قد به وزن که به آن شاخص توده بدنی (BMI) گفته می‌شود تعریف می‌شود، که معمولاً با سطح چربی بدن فرد همبستگی دارد. طبق اطلاعات CDC، فردی که BMI آن 30 یا بالاتر باشد، چاق محسوب می‌شود.
با این حال، برخی پزشکان و محققان پیشنهاد می‌کنند که استفاده از BMI به تنهایی ممکن است بهترین ابزار برای غربالگری چاقی نباشد و یک روش بهتر ممکن است این باشد که سلامت فیزیکی، روانی و عملکردی فرد در نظر گرفته شود. (سلامت عملکردی به توانایی فرد در حرکت و انجام فعالیت‌های روزانه خود اشاره دارد).
علل چاقی
در سطح اساسی، چاقی زمانی اتفاق می‌افتد که افراد به طور مداوم کالری بیشتری از آنچه که استفاده می‌کنند، مصرف می‌کنند. علاوه بر رفتار خوردن فرد، عوامل مختلفی می‌توانند به چاقی منجر شوند، از جمله کمبود فعالیت بدنی، کمبود خواب، ژنتیک و استفاده از برخی داروهایی که می‌توانند باعث افزایش وزن یا احتباس آب شوند، مانند کورتیکواستروئیدها، ضد افسردگی‌ها یا برخی داروهای ضد صرع.
فرهنگ و راحتی‌های مدرن نیز به بخشی از علل چاقی تبدیل شده است. طبق اطلاعات کلینیک مایو، عواملی محیطی که موجب چاقی می‌شوند عبارتند از: اندازه‌های بزرگتر وعده‌های غذایی، برنامه‌های شلوغ کاری که زمان کمی برای یک سبک زندگی فعال می‌گذارند، دسترسی محدود به غذاهای سالم در سوپرمارکت‌ها، دسترسی آسان به غذاهای فوری و عدم وجود مکان‌های امن برای فعالیت بدنی.
چاقی ممکن است با افرادی که فرد در اطراف خود دارد نیز مرتبط باشد: تحقیقات نشان داده است که چاقی می‌تواند به صورت اجتماعی بین دوستان "سرایت" کند. یک مطالعه در سال 2011 که در مجله آمریکایی بهداشت عمومی منتشر شد، پیشنهاد کرد که دلیل این سرایت اجتماعی این است که دوستان محیط‌های مشابهی دارند و فعالیت‌هایی را با هم انجام می‌دهند که ممکن است باعث افزایش وزن شود.
برخی شرایط سلامتی نیز می‌توانند به افزایش وزن منجر شوند، از جمله:
کم کاری تیروئید: که منجر به کاهش متابولیسم و ایجاد خستگی و ضعف می‌شود.
PCOS (سندرم تخمدان پلی‌کیستیک): که بر 10 درصد از زنان در سنین باروری تاثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث افزایش موی بدن و مشکلات تولید مثل شود.
سندرم کوشینگ: که ناشی از تولید بیش از حد هورمون کورتیزول توسط غدد فوق کلیوی است و باعث افزایش وزن در قسمت‌های بالایی بدن، صورت و گردن می‌شود.
سندرم پرادر-ویلی: یک وضعیت ژنتیکی نادر که در آن افراد هیچ‌گاه احساس سیری نمی‌کنند و بنابراین می‌خواهند به طور مداوم غذا بخورند.
عوارض چاقی
طبق گفته CDC، چاقی خطر ابتلا به چندین مشکل سلامتی جدی را افزایش می‌دهد، از جمله:
بیماری‌های قلبی عروقی
فشار خون بالا
سکته مغزی
دیابت نوع 2
برخی سرطان‌ها (سرطان پستان، کولون، رحم، کیسه صفرا، کلیه و کبد)
آپنه خواب
کلسترول LDL بالا، HDL پایین یا سطوح بالای تری گلیسیرید
سنگ‌های صفراوی
آرتروز
ناباروری یا پریودهای نامنظم
علاوه بر عواقب فیزیکی، چاقی می‌تواند اثرات عاطفی نیز داشته باشد: برخی افراد مبتلا به چاقی ممکن است افسردگی، احساس انزوای اجتماعی، تبعیض و کیفیت زندگی پایین‌تری را تجربه کنند، طبق گفته کلینیک مایو.
آیا چاقی یک بیماری است؟
آیا باید چاقی را به عنوان یک "بیماری" (یا وضعیت غیر طبیعی) در نظر گرفت، موضوعی است که مورد بحث است. در سال 2013، انجمن پزشکی آمریکا، بزرگترین گروه پزشکان کشور، رأی داد که چاقی را به عنوان بیماری شناسایی کند.
این تصمیم به منظور بهبود دسترسی به درمان‌های کاهش وزن، کاهش استیگما در مورد چاقی و تأکید بر این نکته که چاقی همیشه به معنای ضعف در کنترل خود و اراده نیست، اتخاذ شد.
اما برخی مخالفند و معتقدند که نامگذاری چاقی به عنوان بیماری، به طور خودکار بخش بزرگی از آمریکایی‌ها را "بیمار" می‌داند، در حالی که ممکن است این‌طور نباشد. آنها می‌گویند چاقی باید به عنوان یک عامل خطر برای بسیاری از بیماری‌ها در نظر گرفته شود، نه بیماری به خودی خود.
درمان چاقی
برای رسیدن به وزن سالم و عادات غذایی سالم‌تر، افراد ممکن است نیاز به مشاوره با چندین متخصص بهداشتی، از جمله متخصص تغذیه، روان‌شناس رفتاری، فیزیولوژیست ورزشی و متخصص چاقی داشته باشند، طبق گفته کلینیک مایو. همکاری با یک تیم متنوع از متخصصان بهداشت می‌تواند به افراد کمک کند تا تغییرات بلندمدت در عادات غذایی و ورزشی خود ایجاد کرده و استراتژی‌هایی برای حل مشکلات عاطفی و رفتاری که ممکن است منجر به افزایش وزن و عادات زندگی ناسالم شوند، توسعه دهند.
اگرچه رژیم‌های غذایی کوتاه‌مدت زیادی وجود دارد، اما این تغییرات غذایی کوتاه‌مدت بهترین راه برای حفظ وزن به طور دائمی نیست، طبق گفته CDC. به جای آن، افراد باید هدف خود را برای ایجاد تغییرات بلندمدت، مانند خوردن غذاهای سالم به طور منظم و افزایش فعالیت بدنی روزانه قرار دهند. تغییرات رفتاری مانند درک اینکه چه عواملی ممکن است منجر به پرخوری شوند و یادگیری نحوه تغییر این رفتارها نیز برای رسیدن به اهداف کاهش وزن اهمیت دارند.
حتی کاهش وزن کم (مانند 5 تا 10 درصد از وزن کل بدن) می‌تواند مزایای سلامتی داشته باشد، طبق گفته CDC. این مزایا شامل بهبود فشار خون، سطح کلسترول و قند خون است.
راهکارهای کاهش وزن موفق
طبق گفته CDC، برخی نکات که می‌تواند به افراد کمک کند تا وزن خود را با موفقیت کاهش دهند عبارتند از:
نگهداری یک دفترچه غذایی روزانه که می‌تواند باعث آگاهی بیشتر از آنچه که افراد می‌خورند، زمان خوردن و مقدار مصرف شود و همچنین عادات غذایی ناسالم احتمالی را شناسایی کند.
انجام تغییرات کوچک در عادات غذایی مانند خوردن آهسته‌تر، قرار دادن چنگال بین لقمه‌ها و نوشیدن آب بیشتر که می‌تواند به کاهش تعداد کالری‌های مصرفی کمک کند.
شناسایی روش‌هایی برای گنجاندن عادات سالم در روتین روزانه، مانند پیاده‌روی در زمان ناهار.
تعیین اهداف مشخص و واقع‌بینانه برای کاهش وزن و ورزش، مانند خوردن سالاد در وعده شام و پیاده‌روی به مدت 15 دقیقه در شب.
جراحی و داروهای کاهش وزن
برای افرادی که همچنان دچار چاقی شدید هستند پس از تلاش برای کاهش وزن از طریق رژیم غذایی و ورزش، درمان‌های دیگر مانند جراحی چاقی ممکن است گزینه‌ای باشد. جراحی چاقی — یک عمل برای کوچک کردن معده — برای افرادی که BMI آنها 40 یا بیشتر است یا اگر یک مشکل سلامتی جدی مرتبط با چاقی داشته باشند و BMI آنها 35 یا بیشتر باشد، توصیه می‌شود.
افرادی که BMI آنها 30 یا بیشتر است، واجد شرایط برای دریافت بند قابل تنظیم معده (یکی از انواع جراحی‌های چاقی) هستند، اگر آنها همچنین حداقل یک مشکل سلامتی جدی مرتبط با چاقی داشته باشند.
دیگر گزینه‌های درمانی برای چاقی شامل برخی داروهای تجویزی و داروهای ضد چاقی بدون نسخه هستند که اشتها را کاهش می‌دهند، مانند اورلیستات و لورکاسرین، اما می‌توانند عوارض جانبی مانند اسپاسم، اسهال، سردرد، سرگیجه و حالت تهوع ایجاد کنند، طبق گفته کلینیک مایو.
داروهای کاهش وزن باید همراه با رژیم غذایی و ورزش استفاده شوند تا به افراد کمک کنند وزن خود را کاهش دهند و برخی داروهای کاهش وزن فقط برای استفاده کوتاه‌مدت طراحی شده‌اند.
چاقی نه تنها سلامت جسمانی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند اثرات منفی زیادی بر سلامت روان نیز داشته باشد. در اینجا برخی از راه‌هایی که چاقی می‌تواند سلامت روان را تحت تأثیر قرار دهد آورده شده است:
1. افسردگی و اضطراب
افرادی که مبتلا به چاقی هستند، ممکن است بیشتر از دیگران به افسردگی و اضطراب مبتلا شوند. این وضعیت می‌تواند ناشی از مشکلات جسمانی یا اجتماعی مرتبط با چاقی باشد، مانند کاهش اعتماد به نفس، احساس بی‌ارزشی، یا تجربه تبعیض و استیگما در جامعه.
2. احساس انزوا و تبعیض
چاقی می‌تواند منجر به احساس انزوا و تنهایی شود. بسیاری از افراد مبتلا به چاقی ممکن است از استیگمای اجتماعی یا تبعیض در محیط‌های اجتماعی یا کاری رنج ببرند که می‌تواند سلامت روانی آنها را تحت تأثیر قرار دهد. این احساسات ممکن است به کاهش تعاملات اجتماعی و افزایش افسردگی منجر شوند.
3. مشکلات خودپنداره و اعتماد به نفس
افرادی که دچار چاقی هستند، ممکن است به دلیل انتقادهای اجتماعی یا استانداردهای غیرواقعی زیبایی احساس شرم کنند. این موضوع می‌تواند به مشکلاتی در زمینه خودپنداره و اعتماد به نفس منجر شود و بر وضعیت روانی فرد تأثیر بگذارد.
4. افزایش استرس و فشار روانی
چاقی می‌تواند فشار روانی زیادی به فرد وارد کند. افراد مبتلا به چاقی ممکن است به دلیل نگرانی درباره سلامتی خود، رفتارهای غذایی، یا چگونگی مقابله با چاقی، احساس استرس کنند. این فشار روانی می‌تواند سلامت روانی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
5. اختلالات خوردن
چاقی می‌تواند به ایجاد اختلالات خوردن، مانند پرخوری عصبی یا بی‌اشتهایی، منجر شود. این اختلالات می‌توانند اثرات جدی بر سلامت روانی فرد داشته باشند و به مشکلات طولانی‌مدت در زمینه سلامت جسمانی و روانی منجر شوند.
در نتیجه، چاقی نه تنها تأثیرات جدی بر سلامت جسمانی دارد، بلکه می‌تواند به مشکلات روانی نیز دامن بزند. برای مقابله با این اثرات، افراد ممکن است نیاز به درمان‌های روان‌شناختی، حمایت اجتماعی و اصلاح سبک زندگی داشته باشند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
