آیا تا به حال هنگام شنیدن غرغر شکم‌تان احساس خجالت یا بی‌قراری کرده‌اید؟ این واکنش‌های فیزیولوژیکی ساده می‌توانند پیام‌های مهمی درباره سلامت روان ما داشته باشند که کمتر به آن توجه می‌کنیم.
وقتی مدت زمان زیادی از آخرین وعده غذایی شما گذشته باشد، بدن راه‌هایی دارد تا به شما یادآوری کند که نیاز به دریافت انرژی دارد. اغلب، شکم با ایجاد صداهای بلند غرغر، شما را به سمت وعده غذایی بعدی سوق می‌دهد. اما دقیقاً چرا شکم ما غرغر می‌کند؟
«غرغر شکم به دلیل حرکت دودی (پریستالسیس) است»، تیفانی ویر، استاد علوم تغذیه و علوم غذایی گفت: پریستالسیس مجموعه‌ای از انقباضات عضلانی موج‌مانند است که گاز، غذا و مایعات را در طول لوله توخالی دستگاه گوارش به جلو می‌راند. دستگاه گوارش انسان که شامل دهان، مری، معده، روده‌ها و رکتوم است، در واقع یک لوله عضلانی بلند است. برای حرکت دادن غذا از یک سر تا سر دیگر، عضلات داخل دیواره این لوله به ترتیب منقبض می‌شوند تا محتویات گوارشی را به جلو هل دهند.
غرغر شکم که به آن «بوربوریگمی» نیز گفته می‌شود، صدایی است که این انقباضات عضلانی ایجاد می‌کنند، و این صداها فقط زمانی شنیده نمی‌شوند که شما گرسنه باشید.
ویر گفت: شکم می‌تواند وقتی پر است یا وقتی خالی است غرغر کند، زیرا هورمون‌هایی وجود دارند که اشتها را تنظیم می‌کنند و حرکت پریستالسیس را تحریک می‌نمایند. بلافاصله پس از خوردن غذا، پریستالسیس زیادی در دستگاه گوارش اتفاق می‌افتد. به طور متوسط، معده حدود سه موج پریستالسیس در دقیقه و روده کوچک حدود ۱۲ موج در دقیقه دارد. با حرکت غذا در دستگاه گوارش، مواد مخلوط و آسیاب می‌شوند تا هضم آسان‌تر شود و این فرایند خاموش نیست.
حرکت پریستالسیس معمولاً توسط محتویات معده و روده‌ها که صدا را خفه می‌کنند، شنیده نمی‌شود. اما وقتی دستگاه گوارش خالی است، صداها بلندتر می‌شوند که این احتمالاً دلیل شنیده شدن بیشتر غرغر شکم هنگام گرسنگی است و به همین خاطر اغلب این صدا با احساس گرسنگی همراه است.
وقتی معده چند ساعت خالی می‌ماند، شروع به ترشح هورمونی به نام «گرلین» می‌کند. وقتی این هورمون به مغز می‌رسد، احساس گرسنگی را ایجاد کرده و پریستالسیس دستگاه گوارش را تحریک می‌کند.
دکتر مارک اندروز، استاد فیزیولوژی، در مقاله‌ای برای Scientific American توضیح می‌دهد که دلیل انقباضات معده و روده در نبود غذا ممکن است پاکسازی مایعات، مواد جامد یا بقایای میکروبی باقی‌مانده در دستگاه گوارش باشد.
این حرکت پریستالسیس هنگام خالی بودن دستگاه گوارش بسیار کندتر از زمانی است که پر است و تقریباً هر ۲۰ دقیقه یکبار اتفاق می‌افتد. اما چون در دستگاه گوارش هوای بیشتری نسبت به مواد جامد وجود دارد، صدای غرغر بلندتری شنیده می‌شود.
گاهی غرغر شکم و صداهای گوارشی ناشی از مشکلات گوارشی هستند. هضم ناقص برخی غذاها مانند حبوبات و لبنیات می‌تواند تولید گاز اضافی کند که صداهای پریستالسیس را تقویت می‌کند. بیماری‌های گوارشی مانند گاستروانتریت باعث اسهال می‌شوند که حرکت پریستالسیس افزایش می‌یابد تا روده‌ها پاکسازی شوند و این نیز می‌تواند سر و صدای زیادی ایجاد کند.
با این حال، به جز موارد بیماری، غرغر شکم یک عارضه طبیعی و بی‌ضرر از عملکرد سیستم گوارشی انسان است.
از منظر سلامت روان، صدای غرغر شکم و احساس گرسنگی می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر وضعیت روانی و هیجانی افراد داشته باشد:
افزایش استرس و اضطراب:
زمانی که شکم غرغر می‌کند و فرد احساس گرسنگی دارد، مغز پیام‌های فیزیولوژیکی دریافت می‌کند که می‌تواند سطح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول را افزایش دهد. این موضوع باعث می‌شود فرد دچار اضطراب یا تحریک‌پذیری شود.
کاهش تمرکز و توجه:
گرسنگی و صداهای شکم می‌توانند حواس را پرت کنند و تمرکز روی کارها یا فعالیت‌های روزمره را سخت‌تر نمایند. این موضوع می‌تواند در محیط‌های کاری یا تحصیلی مشکل‌ساز شود.
تغییرات خلق و خو:
گرسنگی می‌تواند باعث تغییرات خلقی شود، مانند احساس خشم، افسردگی یا تحریک‌پذیری. صدای غرغر شکم در موقعیت‌های اجتماعی ممکن است باعث خجالت یا احساس ناامنی شود.
پیام‌های بدنی و خودآگاهی:
غرغر شکم یک علامت طبیعی است که به فرد یادآوری می‌کند نیاز به مراقبت از خود و تغذیه دارد. یادگیری توجه به این سیگنال‌ها و پاسخ مناسب می‌تواند به حفظ سلامت روانی کمک کند.
ارتباط با اختلالات خوردن:
در برخی افراد، ناتوانی در مدیریت این سیگنال‌های گرسنگی می‌تواند با اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی یا پرخوری هیجانی مرتبط باشد که سلامت روان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
خلاصه: صدای غرغر شکم و احساس گرسنگی نه تنها یک واکنش
فیزیولوژیکی ساده است بلکه می‌تواند پیامدهای روانی مهمی داشته باشد و توجه به آن در مدیریت سلامت روانی اهمیت دارد. به همین دلیل، تغذیه منظم و پاسخ به نیازهای بدن بخش مهمی از مراقبت روانی محسوب می‌شود.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
