بحرانی نامرئی در زنان با یائسگی زودرس !

خانه
روانشناسی

نازنین صدر

۱۲ آبان ۱۴۰۴ ۲۲:۰۴

پژوهشی جدید روشن کرده است که یائسگی زودرس تنها نتیجه کاهش استروژن نیست، بلکه مجموعه ای از عوامل روانی و اجتماعی در بروز افسردگی در زنان نقش دارند. از دست دادن باروری، فشارهای اجتماعی و کمبود حمایت عاطفی از مهم ترین دلایل افسردگی در زنان مبتلا به POI به شمار می روند.

به گزارش خط سلامت مطالعه ای جدید نشان می دهد که یائسگی زودرس یا «نارسایی اولیه تخمدان» (POI) فقط یک مسئله ی هورمونی نیست. بسیاری از زنان مبتلا به این وضعیت، علاوه بر تغییرات فیزیکی، با یک بحران عاطفی عمیق مواجه می شوند. نتایج تحقیقات نشان داده است که حدود ۳۰ درصد از زنان دچار یائسگی زودرس، علائم افسردگی را تجربه می کنند. این افسردگی نه فقط به دلیل کاهش هورمون ها، بلکه در اثر غم از دست دادن باروری، تغییر در هویت زنانه و کمبود حمایت های اجتماعی و روانی شکل می گیرد.

جزئیات تحقیق درباره یائسگی زودرس و افسردگی

یائسگی زودرس یا POI وضعیتی است که در آن تخمدان ها پیش از ۴۰ سالگی عملکرد طبیعی خود را از دست می دهند.

پژوهشگران گزارش کرده اند که این وضعیت خطر ابتلا به افسردگی و اضطراب را به طور قابل توجهی افزایش می دهد:

نسبت شانس ابتلا به افسردگی: ۳.۳ برابر بیشتر از زنان سالم

نسبت شانس اضطراب: ۴.۹ برابر بیشتر

علاوه بر کمبود استروژن، این زنان با مجموعه ای از چالش ها روبه رو هستند: از ناباروری ناگهانی گرفته تا علائم فیزیکی یائسگی مانند گرگرفتگی، خشکی واژن، کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر بیماری های قلبی. همه ی این عوامل در کنار هم می توانند سلامت روان را به شدت تحت تأثیر قرار دهند.

یافته های کلیدی مطالعه

در این تحقیق که روی ۳۵۰ زن مبتلا به POI انجام شد، حدود ۲۹.۹ درصد از شرکت کنندگان علائم افسردگی داشتند.

محققان چند عامل کلیدی را در افزایش خطر افسردگی شناسایی کردند:

سن پایین تر در زمان تشخیص POI

شدت بیشتر علائم یائسگی (به جز گرگرفتگی شبانه)

غم از دست دادن توان باروری

کمبود حمایت روانی و اجتماعی

نکته جالب اینجاست که هورمون درمانی با استروژن و پروژستین تأثیری بر کاهش افسردگی نداشت. این موضوع نشان می دهد که جنبه های روانی و اجتماعی در بروز افسردگی نقش مهم تری از عوامل فیزیولوژیک دارند. همچنین، زنان دارای زمینه ی ژنتیکی POI به طور غیرمنتظره ای علائم افسردگی کمتری نشان دادند.

توصیه های محققان برای مراقبت از زنان دچار POI

به گفته ی پژوهشگران، این مطالعه یکی از جامع ترین بررسی ها در مورد رابطه ی بین افسردگی و یائسگی زودرس است.

توصیه های کلیدی آن ها شامل موارد زیر است:

مراقبت جامع از زنان، با تمرکز همزمان بر جنبه های روانی و جسمی

غربالگری منظم برای تشخیص افسردگی در مراحل اولیه

گنجاندن درمان های رفتاری و حمایت های روان شناختی در کنار درمان های هورمونی

به گفته ی دکتر مونیکا کریسمس، مدیر انجمن یائسگی:

شیوع بالای افسردگی در زنان با POI نشان می دهد که غربالگری منظم برای این جمعیت آسیب پذیر ضروری است. درمان های مبتنی بر شواهد برای سلامت روان باید بخشی جدایی ناپذیر از برنامه ی مراقبت جامع POI باشد.

آیا مکمل های ضدافسردگی واقعا مؤثر هستند؟

در بخش دوم این پژوهش، محققان به بررسی اثربخشی مکمل ها و محصولات بدون نسخه (OTC) برای درمان افسردگی پرداختند.

شاید نام گیاه سنت جان ورت (St John’s Wort) یا امگا ۳ را شنیده باشید، اما جالب است بدانید که ۶۴ نوع مکمل مختلف در کارآزمایی های بالینی برای افسردگی مورد بررسی قرار گرفته اند. با این حال، تنها تعداد کمی از آن ها واقعا تأثیرگذار بودند.

چرا بررسی مکمل های ضدافسردگی اهمیت دارد؟

افسردگی به سرعت در حال گسترش است و در برخی کشورها از آن به عنوان «اپیدمی خاموش» یاد می شود.

در بریتانیا آمارها نشان می دهند:

۱۱.۳٪ از جمعیت دچار افسردگی خفیف

۴.۲٪ دارای افسردگی متوسط

۳.۳٪ با علائم شدید

بسیاری از مردم در کنار داروهای نسخه ای، به سمت درمان های طبیعی، ورزش، مدیتیشن یا مکمل های OTC می روند. اما تنوع زیاد این محصولات و تبلیغات آنلاین، تشخیص گزینه های مؤثر را دشوار کرده است.

روش اجرای پژوهش

بررسی ۲۳٬۹۳۳ رکورد و ۱٬۳۶۷ مقاله

انتخاب ۲۰۹ کارآزمایی بالینی روی ۶۴ مکمل OTC

مطالعه ی شرکت کنندگان ۱۸ تا ۶۰ ساله با علائم افسردگی

دسته بندی مکمل ها بر اساس قدرت شواهد:

شواهد قوی: بیش از ۱۰ کارآزمایی

شواهد نوظهور: ۲ تا ۹ کارآزمایی

مکمل هایی با شواهد قوی از اثربخشی

امگا ۳: ۳۹ مطالعه، اثر کمتر از انتظار

پروبیوتیک ها: ۱۸ مطالعه، کاهش قابل توجه علائم افسردگی

ویتامین D: ۱۴ مطالعه، تأثیر مثبت بر خلق و خو

زعفران: ۱۸ مطالعه، تأثیر مشابه داروهای ضدافسردگی، به ویژه در خاورمیانه و آسیا

مکمل های با شواهد نوظهور

اسید فولیک (Folic acid)

لاوندر

روی (Zinc)

تریپتوفان

رودیولا

لیمو بالمر (Lemon balm)

چای بابونه و پرتقال تلخ (با دو مطالعه مثبت)

برخی از مکمل های محبوب مانند ملاتونین، منیزیم و کورکومین نتایج متناقضی داشتند، در حالی که پری بیوتیک ها و SAMe تأثیری بهتر از دارونما نشان ندادند.

ایمنی و هشدارها

اغلب مکمل ها بدون عارضه جدی گزارش شدند، حتی در صورت مصرف هم زمان با داروهای ضدافسردگی.

با این حال، پزشک باید پیش از مصرف هر مکملی از نبود تداخل دارویی اطمینان حاصل کند.

نکته قابل توجه این است که تنها ۶۹٪ از مطالعات (۱۴۵ مورد) گزارش دقیقی از عوارض جانبی ارائه داده اند؛ بنابراین، نیاز به استانداردهای بالاتر در گزارش ایمنی احساس می شود.