جایزه صلح نوبل، بازتاب کهن‌الگوی «قهرمان شفا‌بخش» در ناخودآگاه جمعی بشر است؛ نمادی از امید، تاب‌آوری و میل درونی انسان برای ترمیم خویش و جهان اطرافش.
به گزارش خط سلامت جایزه صلح نوبل تنها به سیاستمداران و فعالان اجتماعی اهدا نمی‌شود و در ژرفای این انتخاب، یک پیام روانشناختی درباره امید، تاب‌آوری، معنا و میل درونی انسان برای ترمیم خود و دنیای پیرامون پنهان شده است. در واقع باید گفت صلح، قبل از آنکه یک پیمان سیاسی باشد، یک تجربه روانی است؛ فرایندی که از دل رنج، همدلی و آگاهی متولد می‌شود.
از زمان آلفرد نوبل تا امروز، جایزه صلح نوبل تنها به کنش های سیاسی پاداش نداده، بلکه در برابر تلاش روانی برای حفظ کرامت انسانی و معنابخشی زندگی در برابر خشونت ادای احترام کرده است.
صلح در منطق روانشناسی، یک مفهوم ایستا نیست بلکه صلح یعنی توانایی ذهن برای بازسازی خود پس از زخم و تفاوتی ندارد که در سطح فردی باشد یا در سطح ملت ها و جمعی.
در واقع انتخاب نوبل صلح به نوعی بر روان درمانی جمعی یک ملت مهر تأیید زده است؛ که به جای خشونت، مسیر گفتگو، شجاعت و تاب‌آوری را انتخاب می کنند.
در روانشناسی یونگ این لحظه فعال سازی کهن الگوی « قهرمان شفا بخش » است یعنی فردی که در دل بحران و درد، رنج را به معنا تبدیل می‌کند.
از دیدگاه روا‌شناسی مثبت نگر، اعطای نوبل صلح را می توان نشانه ای از «بازسازی امید جمعی» قلمداد کرد: یادآوری اینکه ذهن بشر، حتی در تاریک ترین دوران ها، میل به ترمیم، شفقت و بازسازی دارد.
از این رو جایزه نوبل صلح، در واقع آینه ای از ناخودآگاه جمعی انسان معاصر است؛ آنجایی که جهان در برابر بی‌عدالتی ها، ترس ها و ازهم گسیختگی ها، دست به انتخاب نمادین می‌زند، انتخابی که می‌گوید: صلح پیش از آنکه سیاستی بیرونی باشد، فرآیندی روانی و در درون ما است.
در شرایطی که جهان شاهد موج جدیدی از سرکوب، پوپولیسم و نا امیدی است، انتخاب یک مبارز در حقیقت بازگشتن به مفهوم روانی امید جمعی است.
از منظر روانشناسی اجتماعی، این دسته از انتخاب ها کارکردی مشابه با ترمیم روان جمعی دارند به عبارت دیگر جامعه جهانی با این جایزه، خود را از احساس بی قدرتی نجات می دهد.
در روانشناسی یونگ، این دسته از انتخاب ها فعال سازی «کهن الگوی قهرمان زن» در ناخود آگاه جمعی است؛ فردی در برابر ظلم می‌ایستد، اما با شفقت و مهربانی، نه با خشونت.
در روانشناسی انسانگرا این الگوها نشان دهنده تبدیل رنج اجتماعی به معنا هستند.
مردم در برنده جایزه نوبل، تصویری از خود رنج کشیده و مقاوم شان را می‌بینند. از این منظر، انتخاب نوبل نه صرفاً تقدیر از یک فرد، بلکه اعتراف جهانی به نیاز انسان برای بازسازی کرامت انسانی است.
همچنین در دنیایی که سیل گسترده ای از اخبارش را شکست، جنگ و فروپاشی ارزش‌ها تشکیل می دهد، انسان ناخودآگاه به دنبال نمونه ای از تاب آوری می‌گردد تا احساس ایمنی روانی اش را حفظ کند.
جایزه صلح نوبل با انتخاب چنین چهره‌هایی، درواقع الگوی درونی پایداری را به ناخودآگاه جمعی پیشنهاد می‌دهد.
انتخاب نوبل صلح، بازتعریف صلح بعنوان سفر روانی از ترس به آگاهی است نه فقط در سطح ملت ها، بلکه در ذهن هر انسانی .
دکتر مریم سامانی – روانشناس بالینی و استاد دانشگاه
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
