حرکت فقط برای تناسب اندام نیست؛ حرکت کلید تقویت ذهن و سلامت روان است. از پیاده‌روی کوتاه تا رقص در آشپزخانه، هر نوع فعالیت بدنی می‌تواند به کاهش استرس، افزایش اعتماد به نفس و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. روانشناسان معتقدند که حتی کوچک‌ترین گام‌ها در مسیر حرکت، اثرات بزرگی بر ذهن و احساسات ما دارند.
به گزارش خط سلامت وقتی اکثر افراد واژه «ورزش» را می‌شنوند، به عضلات، کاردیو یا شاید تلاش برای جا شدن در شلوار سال گذشته فکر می‌کنند. اما حرکت بسیار فراتر از یک روش برای تغییر بدن است. در واقع، این یکی از ابزارهای کمتر شناخته‌شده ما برای تغییر ذهن است.
به عنوان یک روانشناس، دهه‌ها با افرادی که با استرس، تروما، اضطراب و افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند، کار کرده‌ام. بارها دیده‌ام که وارد کردن حرکت می‌تواند نه تنها حال روحی را تغییر دهد، بلکه کل نگرش زندگی را تحت تأثیر قرار دهد. و منظورم فقط دویدن ماراتن یا ساعت‌ها ماندن در باشگاه نیست. داستان واقعی این است که همه انواع حرکت انسانی می‌تواند سلامت روان را تقویت کند.
نه روش برای تقویت ذهن با حرکت
انواع مختلف حرکت ما را به روش‌های متفاوتی شکل می‌دهند. در آزمایشگاه «اقدام آگاهانه ذهن» نه دسته‌بندی از حرکت بررسی شده است:
تمرینات هوازی (دویدن، شنا، پیاده‌روی سریع): عالی برای بهبود خلق و خو، کاهش اضطراب و بهبود خواب.
تمرینات قدرتی (وزنه، کش‌های مقاومتی، تمرینات وزن بدن): علاوه بر عضله، اعتماد به نفس و تاب‌آوری را تقویت می‌کند.
انعطاف‌پذیری و تحرک (کشش، حرکات یوگا): به آزادسازی تنش و بازگرداندن تعادل پس از استرس کمک می‌کند.
تعادل و هماهنگی (تای چی، تمرینات تک‌پا): تمرکز و حضور ذهن را تقویت کرده و خطر زمین خوردن در طول عمر را کاهش می‌دهد.
تمرینات ذهن-بدن (یوگا، چی‌گونگ، تمرینات تنفسی): آگاهی آرام را تشویق می‌کند، که یک ضدعلاج قدرتمند برای افکار شتاب‌زده است.
حرکات کاربردی و روزمره (حمل خرید، بالا رفتن از پله، باغبانی): آسان‌ترین روش برای وارد کردن فواید سلامت در زندگی روزمره.
رقص (باله، سالسا، هیپ‌هاپ): شادی، خودابرازی و ارتباط اجتماعی را افزایش می‌دهد.
ورزش‌های تفریحی مادام‌العمر (تنیس، پیکلبال، گلف): افراد را در سنین بالا سرگرم، بازیگوش و مرتبط نگه می‌دارد.
آموزش در فضای باز (پیاده‌روی، مهارت‌های کمپینگ، قایق‌سواری): حرکت را با زمان در طبیعت ترکیب می‌کند که استرس را کاهش داده و توجه را بازمی‌گرداند.
هر یک از این روش‌ها فواید روانشناختی منحصر به فردی دارند. نکته این نیست که بهترین روش را انتخاب کنیم، بلکه روش حرکتی که معنادار، قابل انجام و لذت‌بخش است را پیدا کنیم.
چرا حرکت؟
علم در حال جبران چیزی است که بسیاری از ما به صورت تجربی دیده‌ایم: وقتی حرکت می‌کنیم، احساس بهتری داریم. یک بررسی اخیر ده‌ها مطالعه را جمع‌بندی کرده و نشان داده که اعتماد به نفس و باور به توانمندی خود (self-efficacy) دو دلیل اصلی هستند که ورزش سلامت روان را بهبود می‌بخشد .
وقتی افراد احساس بهتری نسبت به خود دارند، علائم افسردگی و اضطراب کاهش یافته و رفاه روانی افزایش می‌یابد.
وقتی باور دارند که فعال و توانمند هستند، مزایای روانشناختی حرکت بیشتر محقق می‌شود.
اما این تنها مسیرها نیستند. حرکت به روش‌های دیگر هم کمک می‌کند:
حالت روحی: ورزش به سادگی باعث می‌شود در لحظه احساس خوبی داشته باشیم و این حالت به بهبود خلق و رضایت از زندگی منتقل می‌شود.
تاب‌آوری: با تقویت توانایی مقابله، فعالیت بدنی ما را برای مدیریت بهتر استرس و چالش‌های عاطفی آماده می‌کند.
حمایت و ارتباط اجتماعی: حرکت اغلب با دیگران انجام می‌شود و این زمینه حمایتی، به اندازه خود فعالیت، رفاه را افزایش می‌دهد.
کاهش درد: برای افراد مبتلا به درد مزمن، حرکت ملایم می‌تواند ناراحتی را کاهش دهد که به نوبه خود استرس را کم کرده و خلق را بهبود می‌بخشد.
کاهش خستگی: وقتی ورزش باعث می‌شود افراد کمتر احساس خستگی کنند، این انرژی تازه اغلب به رضایت بیشتر از زندگی منجر می‌شود.
سلامت جسمانی: احساس سلامت جسمانی اغلب به سلامت روانی بهتر منجر می‌شود. هرچه سلامت جسم بهتر باشد، سلامت روان نیز بهبود می‌یابد.
با هم، این فرآیندها توضیح می‌دهند که چرا فعالیت بدنی یک ابزار قدرتمند و چندجانبه برای بهبود سلامت روان است.
اولین حرکت و گام بعدی
حرکت تنها چیزی نیست که برای بدن انجام می‌دهیم. در واقع، یکی از قابل دسترس‌ترین روش‌ها برای تقویت ذهن است. حتی گام‌های کوچک اهمیت دارند: یک پیاده‌روی کوتاه، کشش بین جلسات کاری یا رقص در آشپزخانه می‌تواند حال را تغییر داده و تاب‌آوری را بسازد.
از منظر سلامت روان، این مطلب به چندین نکته کلیدی توجه می‌کند که اهمیت زیادی در بهبود روانشناختی افراد دارد:
۱. حرکت و بهبود خلق و خو
تحقیقات نشان می‌دهد که فعالیت بدنی، حتی به شکل ساده‌ای مثل پیاده‌روی کوتاه یا حرکات کششی، می‌تواند اضطراب و افسردگی را کاهش دهد و خلق و خوی مثبت ایجاد کند. این امر با آزادسازی اندورفین‌ها و سایر انتقال‌دهنده‌های عصبی مرتبط با احساس خوب توضیح داده می‌شود. بنابراین حرکت به‌عنوان یک ابزار روانشناختی طبیعی و کم‌هزینه عمل می‌کند.
۲. تقویت اعتماد به نفس و تاب‌آوری
ورزش و حرکت به افراد کمک می‌کند احساس کنترل و توانمندی بیشتری نسبت به خود پیدا کنند. این دو عنصر پایه‌های مهم تاب‌آوری روانی هستند و افراد را در برابر استرس و مشکلات عاطفی مقاوم‌تر می‌سازند.
۳. ارتباط اجتماعی و پشتیبانی روانی
فعالیت‌های گروهی یا ورزش‌های تیمی به تقویت حس تعلق، ارتباط اجتماعی و حمایت عاطفی کمک می‌کنند. از منظر سلامت روان، این موارد برای کاهش تنهایی، اضطراب اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی بسیار حیاتی هستند.
۴. کاهش استرس و خستگی
حرکت منظم به کاهش استرس روانی و خستگی مزمن کمک می‌کند. وقتی افراد احساس انرژی بیشتری دارند، می‌توانند تصمیمات بهتری بگیرند، عملکرد شغلی و تحصیلی بهتری داشته باشند و در کل کیفیت زندگی خود را ارتقا دهند.
۵. تلفیق سلامت جسم و روان
سلامت جسمانی و روانی رابطه‌ای دوسویه دارند. وقتی فرد فعالیت بدنی دارد، سلامت قلب، عضلات و سیستم ایمنی او بهبود می‌یابد و این به نوبه خود باعث کاهش اضطراب و افسردگی و افزایش حس رفاه روانی می‌شود.
نتیجه‌گیری روانشناختی
این مقاله تأکید می‌کند که حرکت صرفاً ابزاری برای بهبود فیزیک بدن نیست، بلکه یکی از مؤثرترین ابزارهای ارتقای سلامت روان است. حتی کوچک‌ترین حرکات روزانه می‌توانند احساس شادی، کنترل، انرژی و تاب‌آوری روانی را افزایش دهند و از نظر پیشگیری و درمان اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب بسیار مؤثر باشند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
