آیا جهان واقعاً بی‌ادب تر شده یا این فقط بیشتر دیده شدن بی‌ادبی است؟ پژوهش‌های تازه نشان می‌دهند که بی‌ادبی نه تنها بر روابط اجتماعی تأثیر می‌گذارد، بلکه سلامت روان افراد را نیز تهدید می‌کند. شناخت چرخه پاسخ متقابل به بی‌ادبی و مدیریت هیجانات می‌تواند به ما کمک کند در مواجهه با رفتارهای تحریک‌آمیز، آرامش و کنترل بیشتری داشته باشیم.
به گزارش خط سلامت اگر دلتان برای روزهای گذشته‌ای که مردم با غریبه‌ها مهربان‌تر بودند تنگ شده است، تنها نیستید. طبق یک نظرسنجی اخیر، تقریباً نیمی از آمریکایی‌ها گزارش کرده‌اند بی‌ادبی در حال افزایش است و ۳۴ درصد گفته‌اند که اغلب شاهد رفتارهای بی‌ادبانه در اماکن عمومی هستند. رفتارهایی که در این نظرسنجی به عنوان بی‌ادبی تعریف شده‌اند، شامل فحاشی یا پخش موسیقی بلند، سیگار کشیدن، گرفتن عکس بدون اجازه افراد، و آوردن کودکان به مکان‌های مخصوص بزرگسالان بوده است.
شما چند مورد از این رفتارهای بی‌ادبانه را دیده‌اید؟ به احتمال زیاد حداقل تعدادی از آن‌ها را تجربه کرده‌اید. اما بدون شک موافقید که بی‌ادبی می‌تواند اشکال دیگری هم داشته باشد، نه فقط نقض هنجارهای عمومی. شاید از شخصی که پشت سر شما در صف است بخواهید به شما اجازه دهد به قفسه‌ها برگردید تا چیزی که فراموش کرده‌اید بردارید. و به تعجب شما، او با فریاد می‌گوید: نه! خودت را چه کسی می‌دانی؟ شما با خود فکر می‌کنید: چه اتفاقی دارد می‌افتد؟
روانشناسی بی‌ادبی
افرادی که معمولاً بی‌ادب هستند، ممکن است ویژگی شخصیتی کم توافق‌پذیری داشته باشند، به این معنا که ذاتاً سختگیر یا تندخو هستند. اما بی‌ادبی می‌تواند ناشی از عوامل موقعیتی نیز باشد. در یک مطالعه جدید درباره «بی‌ادبی» (rudeness)، پیشنهاد شده است که «اصل پاسخ متقابل به بی‌ادبی» (Principle of Impoliteness Reciprocity – PIR) رفتارهای بی‌ادبانه را در تعاملات هدایت می‌کند. به بیان دیگر، وقتی توهینی صورت می‌گیرد، معمولاً توهین دیگری در پاسخ رخ می‌دهد و حمله متقابل، حمله دیگری را به دنبال دارد.
همچنین تمایل وجود دارد که «زنجیره‌های تعاملی تشدید شوند». به ندرت پیش می‌آید که افراد عقب‌نشینی کنند وقتی اوضاع شروع به خارج شدن از کنترل می‌کند. هدف مطالعه دانشگاه لنکستر این بود که ببینند این الگوها چگونه در تعاملات آنلاین و حضوری (رو در رو) اتفاق می‌افتند. نتایج این مطالعه می‌تواند یافته‌های نظرسنجی Pew را با ارائه بینشی درباره نحوه تکامل بی‌ادبی در این دو محیط روشن کند.
وقتی بی‌ادبی، بی‌ادبی می‌آورد
باور کنید یا نه، بی‌ادبی آنلاین ممکن است در واقع از بی‌ادبی حضوری بیشتر نباشد. ممکن است فکر کنید ناشناس بودن باعث می‌شود افراد بی‌ادب در فضای آنلاین بدون پیامد عمل کنند. اما پیش از بررسی تجربی این ایده، توضیحی درباره دلیل آن لازم است. به گفته پژوهشگران، «دفتر حساب بدهکاری-طلبکاری متقابل بی‌ادبی» که معمولاً آنلاین اتفاق می‌افتد، به دلیل ماهیت عمومی این تعاملات متوقف می‌شود، زیرا وقتی کسی به صورت کلامی توهین می‌کند، سایر کاربران یا مدیران گروه احتمالاً وارد عمل می‌شوند.
در مقابل، تعاملات حضوری نیز توسط هنجارها، قانونی یا غیرقانونی، هدایت می‌شوند. اما چون شما با یک شخص واقعی در ارتباط هستید، تعادل حسابرسی به راحتی می‌تواند به هم بخورد، زیرا «طلبکاری‌های متقابل» به شکل تمایل به تلافی وارد معادله می‌شوند. رعایت ادب عالی است، اما اغلب رضایت‌بخش نیست. همان‌طور که نویسندگان توضیح می‌دهند: یک عمل پاسخ‌دهنده به بی‌ادبی نه تنها به معنای دریافت بدهکاری متقابل است، بلکه نشان می‌دهد تلاش شما برای ایجاد بدهکاری به فرد دیگر شکست خورده است. در این مرحله، تمایل به تلافی آشکار می‌شود و رقابت کلامی آغاز می‌شود.
آیا مردم واقعاً بی‌ادب‌تر شده‌اند؟
این تحلیل دقیق از تعاملات آنلاین و حضوری، مدل PIR را تایید می‌کند: افراد وقتی دیگران بی‌ادب باشند، خود نیز بی‌ادب می‌شوند، و این تقریباً در هر دو محیط مشابه است. اما چرا مردم ابتدا بی‌ادب می‌شوند؟ نظرسنجی Pew نشان می‌دهد که همه‌گیری ممکن است هنجارهای اجتماعی را کاهش داده باشد، اما بیشتر افراد هنوز موافقند که رفتار بی‌ادبانه چیست و هنجارها همچنان وجود دارند.
یکی از احتمالات این است که مردم در واقع نسبت به گذشته بی‌ادب‌تر نیستند، بلکه رفتارهایشان بیشتر در معرض دید عمومی قرار گرفته است. همیشه افراد بی‌ادب وجود داشته‌اند و خواهند داشت.
بررسی این مطلب از منظر سلامت روان نشان می‌دهد که رفتارهای بی‌ادبانه و تعاملات پرتنش نه تنها بر روابط اجتماعی تأثیر می‌گذارند، بلکه بر وضعیت روانی افراد نیز اثرگذار هستند. تحلیل جزئیات این مقاله از دیدگاه روانشناسی سلامت به چند نکته کلیدی می‌رسد:
۱. چرخه بی‌ادبی و تنش روانی
مطالعه مدل PIR (اصل پاسخ متقابل به بی‌ادبی) را مطرح می‌کند؛ یعنی وقتی فردی بی‌ادب است، پاسخ متقابل به بی‌ادبی می‌دهد و این چرخه تشدید می‌شود. از منظر روانشناسی، چنین چرخه‌هایی می‌توانند استرس، اضطراب و تحریک‌پذیری فرد را افزایش دهند. افراد گرفتار در این چرخه ممکن است احساس خشم یا بی‌کفایتی کنند و در نتیجه مهارت‌های مقابله‌ای و کنترل هیجان‌شان تحت فشار قرار گیرد.
۲. تفاوت تعامل آنلاین و حضوری
مطالعه نشان می‌دهد که بی‌ادبی آنلاین کمی کمتر از حضوری است و اغلب طنزآمیز است، اما در هر دو حالت، این نوع تعاملات می‌توانند سلامت روان را تحت تأثیر قرار دهند. در محیط آنلاین، افراد زمان بیشتری برای فکر کردن به پاسخ دارند، اما در محیط حضوری، تشدید لحظه‌ای بی‌ادبی می‌تواند منجر به واکنش‌های فوری، افزایش فشار روانی و تحریک سیستم عصبی شود. این فشارها در بلندمدت می‌توانند به خستگی روانی و کاهش احساس امنیت اجتماعی منجر شوند.
۳. اثر مشاهده بی‌ادبی بر احساس امنیت اجتماعی
با توجه به اینکه بی‌ادبی در معرض دید عمومی و شبکه‌های اجتماعی بیشتر شده است، افراد دائماً شاهد رفتارهای منفی هستند. از منظر روانشناسی سلامت، مشاهده مکرر رفتارهای توهین‌آمیز یا بی‌ادبانه می‌تواند حس تهدید و بدبینی اجتماعی را افزایش دهد و احساس تعلق و امنیت روانی را کاهش دهد.
۴. ویژگی‌های شخصیتی و آسیب روانی
مطالعه به ویژگی‌های شخصیتی افراد بی‌ادب اشاره می‌کند: کم توافق‌پذیری، تحریک‌پذیری، نارسایی در کنترل رفتار و خودمحوری. تعامل مداوم با افرادی با چنین ویژگی‌هایی می‌تواند بر سلامت روان دیگران اثر منفی داشته باشد، از جمله افزایش استرس، اضطراب اجتماعی و کاهش رضایت از زندگی.
۵. راهکارهای روانشناسی سلامت برای مقابله
آگاهی از چرخه بی‌ادبی: شناخت اینکه پاسخ متقابل به بی‌ادبی می‌تواند چرخه را تشدید کند، به فرد کمک می‌کند واکنش‌های خود را کنترل کند و استرس را کاهش دهد.
تمرین مهارت‌های ارتباطی مثبت: استفاده از رفتارهای مودبانه، گوش دادن فعال و بیان احساسات بدون توهین می‌تواند تعاملات را سالم‌تر کند.
کاهش مواجهه مستقیم با تحریک‌ها: در محیط آنلاین، فیلتر کردن یا فاصله گرفتن از محتوای منفی می‌تواند فشار روانی را کاهش دهد.
مدیریت هیجان و آرامش: تمرین‌های روانشناسی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و ذهن‌آگاهی کمک می‌کند تا در مواجهه با بی‌ادبی کمتر واکنش احساسی نشان داد.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
