پاتوفیزیولوژی سیروز کبدی/ چهار مرحله از آسیب مزمن تا نارسایی کبد

سیروز کبدی یک بیماری پیچیده و خطرناک است که اغلب بدون علامت اولیه پیشرفت می کند و می تواند کیفیت زندگی را به شدت کاهش دهد. با شناخت علل، مراحل و روش های تشخیصی این بیماری، می توان با درمان به موقع و تغییر سبک زندگی، پیشرفت سیروز را کند کرد و عوارض آن را مدیریت نمود. این مقاله راهنمای کامل بیماران و متخصصان برای مقابله با سیروز کبدی است.

به گزارش خط سلامت سیروز کبدی یکی از بیماری های مزمن و خطرناک کبد است که در اثر آسیب طولانی مدت به بافت کبد ایجاد می شود. این بیماری می تواند منجر به فیبروز، نارسایی کبد و عوارض جدی سیستمیک شود. در این مقاله، با پاتوفیزیولوژی سیروز کبدی، مراحل پیشرفت بیماری، روش های تشخیصی و درمان های مؤثر آشنا می شویم و راهکارهای عملی برای مدیریت و پیشگیری از پیشرفت بیماری ارائه می دهیم.

پاتوفیزیولوژی سیروز کبدی

سیروز کبدی نتیجه آسیب مزمن و مداوم به کبد است که باعث ایجاد زخم و بافت فیبروزی می شود. هر چند کبد توانایی بازسازی دارد، اما آسیب طولانی مدت یا شدید باعث می شود فرایند بازسازی کنترل شده از بین برود و بافت غیرطبیعی شکل گیرد.

مراحل آسیب در سیروز

آسیب مزمن به کبد:

عوامل مختلفی مانند عفونت های ویروسی (هپاتیت B و C)، مصرف طولانی مدت الکل، داروها یا بیماری کبد چرب غیر الکلی باعث التهاب مزمن در کبد می شوند. این التهاب منجر به مرگ سلول های کبدی و تحریک تشکیل بافت زخم می شود.

مرگ هپاتوسیت ها:

سلول های کبدی (هپاتوسیت ها) در اثر التهاب مزمن می میرند. کبد تلاش می کند خود را ترمیم کند، اما بازسازی غیرطبیعی باعث تشکیل گره های سیروزی می شود.

فیبروز و تشکیل بافت زخم:

بافت آسیب دیده با بافت فیبروزی جایگزین می شود که جریان خون را مختل کرده و عملکرد طبیعی کبد را کاهش می دهد.

شنت های پورتوسیتمیک:

در اثر پیشرفت بیماری، رگ های خونی جدیدی ایجاد می شوند تا خون را از کبد دور کنند. این شنت ها اغلب آسیب پذیر بوده و می توانند باعث خونریزی گوارشی شوند.

عوارض سیستمیک:

کبد آسیب دیده توانایی متابولیزه کردن داروها، تولید پروتئین های حیاتی و تنظیم هورمون ها را از دست می دهد و می تواند به احتباس مایعات، خونریزی و عفونت ها منجر شود.

مراحل سیروز کبدی

سیروز بر اساس شدت آسیب و میزان فیبروز به چهار مرحله تقسیم می شود:

مرحله ۱ – سیروز خفیف یا جبران شده:

کبد هنوز عملکرد نسبتا طبیعی دارد.

علائم کم یا ناچیز هستند.

آزمایش ها ممکن است طبیعی باشند، اما تغییرات جزئی دیده می شود.

مرحله ۲ – سیروز متوسط:

کاهش توانایی کبد در انجام برخی وظایف.

علائمی مانند خستگی و ناراحتی شکمی ظاهر می شوند.

فشار خون پورتال ممکن است آغاز شود.

مرحله ۳ – سیروز شدید یا جبران نشده:

کبد به شدت آسیب دیده است.

زردی، آسیت، انسفالوپاتی کبدی و خونریزی واریسی رایج است.

مرحله ۴ – سیروز انتهایی:

نارسایی کامل کبد ایجاد می شود.

آسیت شدید، زردی و نارسایی چند ارگانی رخ می دهد.

پیوند کبد اغلب تنها گزینه درمانی است.

تشخیص سیروز کبدی

تشخیص سیروز شامل ترکیبی از تاریخچه پزشکی، آزمایش های خون، تصویربرداری و گاهی بیوپسی است:

تاریخچه پزشکی: شناسایی عوامل خطر مانند مصرف الکل، هپاتیت و بیماری های متابولیک.

آزمایش های خون: بررسی آنزیم های کبدی (ALT و AST)، بیلیروبین، آلبومین و عوامل انعقادی.

تصویربرداری: اولتراسوند، سی تی اسکن و ام آر آی برای شناسایی تغییرات ساختاری کبد و عوارض مانند آسیت یا واریس.

بیوپسی کبدی: دقیق ترین روش تشخیص فیبروز و تغییرات سیروزی.

الاستوگرافی (فیبروسکن): اندازه گیری غیرتهاجمی سفتی کبد و میزان فیبروز.

درمان و مدیریت سیروز کبدی

سیروز درمان قطعی ندارد، اما با مدیریت مناسب می توان پیشرفت بیماری را کند کرد و عوارض را کاهش داد:

۱. مدیریت علت زمینه ای

هپاتیت ویروسی: داروهای ضدویروسی برای کنترل هپاتیت B و C.

سیروز ناشی از الکل: ترک مصرف الکل و مشاوره حمایتی.

NAFLD: کاهش وزن، رژیم غذایی سالم، ورزش، کنترل دیابت و چربی خون.

۲. داروها برای مدیریت عوارض

ادرارآورها: برای کاهش آسیت و احتباس مایعات.

لاکتولوز: کاهش آمونیاک خون برای پیشگیری از انسفالوپاتی کبدی.

بتا بلوکرها: کاهش فشار خون پورتال و خطر خونریزی واریس ها.

آنتی بیوتیک ها: پیشگیری و درمان عفونت ها، به ویژه پریتونیت باکتریایی خود به خودی.

۳. تغییر سبک زندگی

رژیم غذایی کم نمک و متعادل برای مدیریت احتباس مایعات و حمایت از سلامت کبد.

نظارت منظم بر عملکرد کبد و غربالگری سرطان کبد.

۴. پیوند کبد

در مراحل پیشرفته و نارسایی کامل کبد، پیوند اغلب تنها گزینه نجات بخش است.

جمع بندی

سیروز کبدی بیماری پیچیده ای است که از آسیب مزمن به کبد ناشی می شود و می تواند زندگی فرد را تهدید کند. تشخیص به موقع، مدیریت علت زمینه ای، درمان دارویی و تغییر سبک زندگی می تواند پیشرفت بیماری را کند کرده و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد. در مراحل پیشرفته، پیوند کبد ممکن است ضروری باشد.

برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.

تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است