حساسیت زیاد به بی‌عدالتی و ناتوانی در مدیریت هیجانات در افراد مبتلا به ADHD می‌تواند به فرسودگی روانی و کاهش کیفیت زندگی منجر شود. اگر با بیش فعالی (ADHD ) زندگی می‌کنید و احساس می‌کنید نسبت به مسائل جهان بیش از حد واکنش نشان می‌دهید، این مطلب را بخوانید تا راهکارهای بهبود سلامت روان و مدیریت احساسات را بیاموزید.
ارتباط حساسیت به عدالت، بیش فعالی و فرسودگی عاطفی
به گزارش خط سلامت در دنیایی پر از بی‌عدالتی و بحران‌های جهانی، برخی افراد بیش از دیگران تحت تاثیر بار عاطفی این مشکلات قرار می‌گیرند؛ به‌ویژه کسانی که مبتلا به بیش فعالی ADHD هستند. حساسیت بالای این افراد نسبت به ناعدالتی‌ها می‌تواند منجر به خشم، اضطراب و فرسودگی عاطفی شود.
حساسیت به عدالت چیست ؟
«حساسیت به عدالت» یعنی واکنش عاطفی شدید نسبت به برخوردهای ناعادلانه، چه نسبت به خودمان باشد، چه نسبت به دیگران. مغز افراد مبتلا به ADHD به دلیل تفاوت‌های عملکردی در بخش‌هایی مانند قشر پیش‌پیشانی و آمیگدالا، در تنظیم عواطف مشکل دارد و حساس‌تر است. این موضوع باعث می‌شود این افراد به سرعت واکنش شدید نشان دهند و احساساتشان را سخت‌تر کنترل کنند.
چهار شکل حساسیت به عدالت در افراد با ADHD
حساسیت قربانی: ناراحتی و خشم وقتی خود فرد ناعادلانه رفتار می‌شود
حساسیت ناظر: واکنش به دیدن ظلم و بی‌عدالتی علیه دیگران
حساسیت بهره مند: احساس گناه هنگام بهره‌مند شدن از مزایای ناعادلانه
حساسیت آزاردهنده: شرم و پشیمانی در صورت آسیب رساندن به دیگران، حتی ناخواسته
افراد مبتلا به ADHD اغلب همه این حالت‌ها را تجربه می‌کنند که نیازمند استراتژی‌های خاص مقابله‌ای است.
اختلال حساسیت به رد شدن (RSD) و تأثیر آن
یکی دیگر از چالش‌های رایج در ADHD، «اختلال حساسیت به رد شدن» است که باعث می‌شود افراد به شدت نسبت به انتقاد یا رد شدن واکنش نشان دهند. این موضوع زمانی که فرد احساس می‌کند نتوانسته از خود یا دیگران در برابر بی‌عدالتی دفاع کند، می‌تواند به شکل غم، شرم یا سرزنش خود بروز کند.
راهکارهایی برای مقابله با بار عاطفی حساسیت به عدالت در ADHD
محدود کردن زمان صفحه‌نمایش: اجتناب از اسکرول افسرده‌کننده (doomscrolling) و تعیین مرزهای زمانی
اقدامات کوچک معنادار: انجام فعالیت‌هایی که حس هدفمندی را تقویت می‌کند، مثل مدیتیشن یا کمک به دیگران
مراقبت از سیستم عصبی: خواب کافی، تحرک بدنی، هیدراتاسیون و روابط اجتماعی سالم
نامگذاری احساسات: بیان جملاتی مانند «حساسیت من به عدالت فعال شده» برای ایجاد فاصله ذهنی و آرامش
دریافت حمایت تخصصی: مراجعه به درمانگر متخصص ADHD و تروما برای آموزش ابزارهای مقابله‌ای
از منظر سلامت روان، این موضوع از چند جهت قابل بررسی است:
1. حساسیت عاطفی بالا و بار روانی بیشتر در ADHD
افراد مبتلا به ADHD به دلیل ویژگی‌های نورولوژیکی‌شان، واکنش‌های عاطفی قوی‌تری نسبت به محرک‌های محیطی دارند. این یعنی احساسات به سرعت شدت می‌گیرند و مغز آنها کمتر فرصت بازنگری یا آرامش دارد. چنین وضعیت هیجانی متلاطم می‌تواند زمینه‌ساز اضطراب، استرس مزمن و حتی افسردگی شود.
2. حساسیت به عدالت به عنوان محرک استرس روانی
حساسیت به عدالت یعنی فرد به شدت از بی‌عدالتی ناراحت می‌شود، چه در مورد خودش باشد چه دیگران. این ویژگی اگر کنترل نشود، می‌تواند منجر به درگیری ذهنی و عاطفی مداوم شود. وقتی که فرد با ADHD این حساسیت را داشته باشد، این حالت تشدید می‌شود و فشار روانی مضاعفی به فرد وارد می‌کند.
3. ریسک فرسودگی عاطفی و روانی
انرژی زیاد صرف واکنش‌های هیجانی و تمرکز مداوم روی مسائل منفی و ناعادلانه، به خصوص در دنیای پر از اخبار منفی و تحریکات بی‌وقفه، می‌تواند به فرسودگی روانی منجر شود. این حالت ممکن است باعث کاهش توان مقابله، بی‌حالی، ناامیدی و حتی بروز اختلالات خلقی شود.
4. اختلال حساسیت به رد شدن (RSD) و تاثیر آن بر سلامت روان
افراد ADHD به دلیل تجربه‌های مکرر شکست یا نقد، حساسیت بالایی نسبت به رد شدن و انتقاد دارند که این موضوع باعث تشدید احساسات منفی مثل شرم، گناه، سرزنش خود و اضطراب می‌شود. این وضعیت می‌تواند باعث اختلال در عزت نفس و ایجاد آسیب روانی شود.
5. اهمیت تنظیم عاطفی و مرزگذاری
برای حفظ سلامت روان، افراد ADHD باید راهکارهایی برای مدیریت این حساسیت‌ها داشته باشند. محدود کردن زمان مواجهه با محرک‌های استرس‌زا (مثل اخبار منفی)، انجام فعالیت‌های هدفمند و معنادار، مراقبت از نیازهای پایه‌ای بدن (خواب، تغذیه، ورزش)، و دریافت حمایت روانی از جمله مهم‌ترین راهکارها هستند. این موارد باعث تقویت مقاومت روانی و جلوگیری از فرسودگی می‌شوند.
6. حساسیت بالا به عنوان نقطه قوت
اگرچه حساسیت به عدالت و احساسات قوی می‌تواند چالش‌زا باشد، اما در واقع نشان‌دهنده ظرفیت بالای همدلی و درک عمیق‌تر مسائل است. با تنظیم درست، این ویژگی می‌تواند به انگیزه برای اقدامات مثبت، رشد شخصی و روابط اجتماعی سالم کمک کند.
نتیجه‌گیری
از دید سلامت روان، حساسیت به عدالت در افراد مبتلا به ADHD یک شمشیر دو لبه است: هم می‌تواند منبع درد و فرسودگی باشد و هم منبع قدرت و انگیزه. کلید سلامت روان در این افراد، شناخت دقیق این حساسیت‌ها و ایجاد راهبردهای حمایت‌کننده و تنظیمی است تا بتوانند تعادل عاطفی را حفظ کرده و از توانایی‌های ذاتی خود به بهترین شکل بهره ببرند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
