داروی اسپری بینی اسکتامین، یک نسخه قوی و جدید از کتامین، به تازگی توسط سازمان FDA برای درمان افسردگی شدید و مقاوم به درمان به تنهایی تایید شده است. این خبر می‌تواند دریچه‌ای نوین برای میلیون‌ها فردی باشد که داروهای ضدافسردگی معمولی برایشان موثر نبوده است.
به گزارش خط سلامت اسپری بینی که حاوی اسکِتامین ( نوع قوی‌تری از کتامین ) است، اکنون می‌تواند به تنهایی برای درمان بزرگسالان مبتلا به افسردگی شدید استفاده شود، سازمان FDA اعلام کرده است. در این مطلب می‌خوانید که این موضوع به چه معناست.
برای اولین بار، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مصرف دارویی شبیه کتامین را به عنوان یک درمان مستقل برای بزرگسالان مبتلا به افسردگی مقاوم به درمان (TRD) تایید کرد. این دارو فقط در محیط‌های درمانی و تحت نظارت پزشک قابل استفاده است.
افسردگی مقاوم به درمان نوع شدیدتری از افسردگی عمده است که در آن علائم بیماران با داروهای ضدافسردگی معمولی بهبود نمی‌یابد. به طور مشخص، افرادی با TRD به حداقل دو دوره درمان ضدافسردگی پاسخ نداده‌اند. این وضعیت تقریبا یک‌سوم افراد مبتلا به افسردگی عمده را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بنابراین نیاز به درمان‌های جدید و موثر وجود دارد.
اسکتمین، که مولکولی نزدیک به کتامین است، در سال ۲۰۱۹ به عنوان درمان TRD تایید شد اما تا پیش از این باید همراه با یک داروی ضدافسردگی سنتی مصرف می‌شد. اکنون، تایید جدید FDA به معنای امکان استفاده از این اسپری بینی با نام تجاری Spravato به تنهایی است، بدون نیاز به مصرف داروی ضدافسردگی دیگر.
اسکتمین چیست؟
اسکتمین "هم‌خانواده" کتامین است؛ این دو دارو از همان بلوک‌های مولکولی ساخته شده‌اند اما ترتیب اتم‌ها در آنها کمی متفاوت است. کتامین شامل مولکول‌هایی با دو جهت‌گیری متفاوت است، در حالی که اسکتمین فقط شامل یکی از این دو جهت است.
این تفاوت شیمیایی باعث می‌شود که اسکتمین را بتوان به صورت اسپری بینی مصرف کرد، اما کتامین باید تزریق شود. اسکتمین همچنین قوی‌تر است و در دوزهای کمتر استفاده می‌شود. (کتامین معمولا به عنوان بی‌حس‌کننده استفاده می‌شود اما به صورت غیررسمی برای افسردگی هم تجویز می‌شود.)
چگونه اسکتمین افسردگی را درمان می‌کند؟
علت دقیق اثر ضدافسردگی اسکتمین مشخص نیست، اما تصور می‌شود این دارو بر انتقال ماده‌ای شیمیایی به نام گلوتامات در مغز اثر می‌گذارد که نقش مهمی در تنظیم خلق و خو دارد. داروهای ضدافسردگی سنتی بیشتر بر روی مواد شیمیایی دیگری مثل سروتونین و نوراپی‌نفرین کار می‌کنند. اسکتمین همچنین با داروهای کلاسیک روانگردان مانند سیلوسایبین و LSD که روی سیستم سروتونین تاثیر دارند متفاوت است.
پس از آزمایش‌های بالینی، FDA اسکتمین را تحت نام تجاری Spravato در سال ۲۰۱۹ تایید کرد، اما ابتدا فقط به عنوان درمان کمکی برای بیمارانی که از داروی ضدافسردگی دیگر استفاده می‌کردند.
چه چیزی باعث تایید جدید FDA شد؟
تایید جدید FDA پس از آزمایشی بالینی بود که نشان داد ۲۲.۵٪ بیماران که به تنهایی Spravato استفاده کردند پس از چهار هفته به بهبودی کامل رسیدند (یعنی علائم افسردگی آنها تقریبا ناپدید شد) در مقابل ۷.۶٪ از بیماران که دارونما گرفتند. هیچ نگرانی جدیدی درباره ایمنی دارو در مصرف تنها مشاهده نشد.
چه کسانی می‌توانند از این تایید جدید سود ببرند؟
دکتر جان کریستال، استاد علوم اعصاب در دانشگاه ییل، می‌گوید: "اسکتمین درمانی انقلابی برای کسانی بوده که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده‌اند."
او می‌گوید دو گروه اصلی می‌توانند از تایید جدید سود ببرند:
گروه اول، کسانی که قبلا حداقل دو دوره ضدافسردگی مصرف کرده‌اند اما در حال حاضر درمانی ندارند. این افراد حالا می‌توانند بدون نیاز به مصرف داروی دیگر، درمان با اسکتمین را شروع کنند.
گروه دوم، کسانی که می‌خواهند داروهای قبلی خود را کنار بگذارند به دلیل عوارض جانبی و با شروع اسکتمین درمان شوند.
عوارض جانبی اسکتمین چیست؟
استفاده از اسکتمین بدون ریسک نیست. FDA مصرف این دارو را تحت برنامه خاصی به نام REMS (ارزیابی و کاهش ریسک) تایید کرده که به بیماران اجازه می‌دهد تنها تحت نظارت پزشک در کلینیک از آن استفاده کنند.
بیماران ممکن است دچار خواب‌آلودگی و حالت "جدایی از واقعیت" (dissociation) شوند که باعث احساس جداشدگی از بدن یا محیط اطراف می‌شود. در آزمایش‌ها ۴۱٪ کسانی که Spravato همراه با داروی ضدافسردگی مصرف کردند این حالت را تجربه کردند.
بررسی از منظر سلامت روان
این تایید جدید FDA برای اسپری بینی اسکتمین می‌تواند نقطه عطفی در درمان افسردگی مقاوم به درمان باشد. افسردگی مقاوم به درمان یک چالش بزرگ در روانپزشکی است، زیرا بسیاری از بیماران سال‌ها با علائم شدید و ناتوان‌کننده زندگی می‌کنند و درمان‌های استاندارد برای آنها کارساز نیست.
از منظر سلامت روان، مزایای مهم این دارو شامل موارد زیر است:
امیدبخشی به بیماران مقاوم: داروهای جدید مانند اسکتمین می‌توانند به افرادی که درمان‌های سنتی روی آنها اثر نکرده، امکان بازگشت به زندگی فعال و کاهش شدت علائم را بدهند. این امر می‌تواند کیفیت زندگی و سلامت روان آنها را بهبود دهد.
تسریع اثر درمان: برخلاف اکثر داروهای ضدافسردگی که معمولا چند هفته طول می‌کشد تا اثر کنند، اثرات ضدافسردگی اسکتمین می‌تواند ظرف ساعات تا چند روز دیده شود که برای بیمارانی که به شدت افسرده هستند، بسیار حیاتی است.
کاهش عوارض جانبی نسبت به داروهای سنتی: با این تایید جدید، بیمارانی که به دلیل عوارض جانبی نتوانسته‌اند داروهای قبلی را ادامه دهند، می‌توانند با گزینه‌ای جدید و مستقل درمان شوند.
نیاز به مراقبت ویژه: محدودیت در استفاده از اسکتمین به دلیل عوارض جانبی احتمالی و نیاز به نظارت نزدیک، هم فرصت و هم چالش است. این باعث می‌شود که درمان تحت کنترل دقیق متخصصان روانپزشکی و روانشناسی انجام شود که می‌تواند در مدیریت کلی سلامت روان بیماران موثر باشد.
آثار روانی-اجتماعی: کاهش علائم افسردگی و بازگشت به فعالیت‌های روزمره، می‌تواند به بهبود روابط اجتماعی و کاهش انزوای روانی کمک کند. همچنین، برداشتن بار درمان‌های مکرر و ناموفق ممکن است به کاهش احساس ناامیدی و افزایش انگیزه در بیماران کمک کند.
جمع‌بندی
تایید FDA برای استفاده مستقل اسپری بینی اسکتمین، فرصت جدیدی در درمان افسردگی مقاوم به درمان ایجاد کرده است. از دیدگاه سلامت روان، این دارو می‌تواند کیفیت زندگی بسیاری از بیماران را بهبود دهد و امید تازه‌ای به مسیر درمانی آنها بدهد. البته، مصرف این دارو نیازمند نظارت دقیق پزشکی و روانی است تا عوارض جانبی احتمالی به حداقل برسد و بیماران بتوانند بهترین نتیجه را بگیرند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
