مطالعه‌ای جدید پرده از ارتباطی شگفت‌انگیز بین رژیم غذایی و روند پیری بیولوژیکی برداشت: زنانی که غذاهای سرشار از ویتامین، آنتی‌اکسیدان و مواد ضدالتهاب مصرف می‌کنند، سلول‌های جوان‌تر و احتمالا ذهنی سالم‌تر دارند. قند افزوده اما دشمن خاموشی است که نه‌تنها پیری سلولی، بلکه سلامت روانی را نیز نشانه می‌گیرد.
به گزارش خط سلامت رژیم غذایی غنی از مواد مغذی و کم‌قند ممکن است سرعت پیری بیولوژیکی در زنان را کاهش دهد.
در این پژوهش که روز دوشنبه (۲۹ ژوئیه) در مجله JAMA Network Open منتشر شد، دانشمندان دریافتند زنانی میانسال که غذاهایی سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها مصرف می‌کردند، نسبت به کسانی که رژیم غذایی کم‌مغذی داشتند، سلول‌هایی با ظاهری جوان‌تر داشتند.
آن‌ها برای ارزیابی میزان جوانی سلول‌ها، به برچسب‌های شیمیایی معروف به گروه‌های متیلاسیون که روی سطح مولکول‌های DNA قرار دارند، نگاه کردند. این برچسب‌ها فعالیت ژن‌ها را بدون تغییر در کد ژنتیکی پایه تنظیم می‌کنند – فرایندی که به آن «تعدیل اپی‌ژنتیکی» گفته می‌شود. الگوی این برچسب‌های متیلاسیون با افزایش سن تغییر می‌کند و باور بر این است که در روند پیری سلولی نقش دارد.
در حالی که رژیم‌های مغذی با کاهش روند پیری مرتبط بودند، مصرف قند افزوده تأثیری منفی در این زمینه داشت.
در این مطالعه مشخص شد زنانی که قند افزوده بیشتری مصرف می‌کردند، حتی اگر رژیم غذایی سالمی داشتند، علائم بیشتری از پیری سلولی را نشان می‌دادند. "قند افزوده" به قندهایی گفته می‌شود که در فرآیند تولید به غذا اضافه می‌شوند، مانند نوشیدنی‌های شیرین و شیرینی‌های صنعتی، و با قندهای طبیعی موجود در شیر، میوه‌ها و سبزیجات متفاوت است.
نویسندگان مقاله گفتند این مطالعه یکی از اولین تحقیقاتی است که ارتباط میان مصرف قند افزوده و پیری اپی‌ژنتیکی را نشان می‌دهد. همچنین اولین مطالعه‌ای است که این موضوع را در زنان سیاه‌پوست و سفیدپوست میانسال بررسی می‌کند. میانگین سنی شرکت‌کنندگان ۳۹ سال بود.
الیسّا اپل، استاد روانپزشکی دانشگاه کالیفرنیا در سان‌فرانسیسکو عنوان کرد:«ما می‌دانستیم که قند افزوده زیاد با بدتر شدن سلامت متابولیک و بیماری زودرس مرتبط است، شاید حتی بیشتر از هر عامل غذایی دیگر.»
او افزود: اکنون می‌دانیم که پیری اپی‌ژنتیکی تسریع‌شده، زیربنای این ارتباط است و این احتمالاً یکی از روش‌هایی است که مصرف زیاد قند، طول عمر سالم را محدود می‌کند.
اپل و همکارانش داده‌های غذایی ثبت‌شده توسط ۳۴۲ زن را در سه روز غیرپیوسته تحلیل کردند. سپس آن‌ها هر رژیم غذایی را بر اساس میزان انطباق با چند رژیم استاندارد ارزیابی کردند؛ از جمله رژیم مدیترانه‌ای که سرشار از گیاهان، غلات کامل و چربی‌های غیراشباع است و مقدار کمی گوشت قرمز، چربی‌های اشباع‌شده و شکر دارد. همچنین از رژیم دیگری به نام «شاخص تغذیه سالم جایگزین» استفاده کردند که بر مصرف غذاها و مواد مغذی‌ای تمرکز دارد که با کاهش خطر بیماری‌های مزمن مرتبط هستند.
محققان همچنین شاخص جدیدی به نام «شاخص تغذیه اپی‌ژنتیکی» طراحی کردند که شامل مواد مغذی مرتبط با فرایندهای ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی در بدن و همچنین حفظ و ترمیم DNA می‌شود. این شاخص شامل ویتامین‌های A، C، B12، E، فولات و منیزیم است.
در کنار ارزیابی رژیم‌ها، تیم تحقیقاتی مقدار قند افزوده‌ای که هر زن مصرف می‌کرد را نیز بررسی کردند — این مقدار بین ۰.۱ تا ۱۱ اونس (۲.۷ تا ۳۱۶ گرم) در روز بود. سپس سن اپی‌ژنتیکی شرکت‌کنندگان با بررسی متیلاسیون DNA در نمونه‌های بزاق آن‌ها محاسبه شد.
این داده‌ها رابطه‌ای میان رژیم غذایی و پیری سلولی نشان دادند، ولی تنها لحظه‌ای از وضعیت زندگی را ثبت کرده‌اند.
یافته‌های این پژوهش از این ایده حمایت می‌کنند مصرف غذاهای مغذی و کم‌شکر می‌تواند طول «عمر سالم» افراد را افزایش دهد یعنی سال‌هایی از زندگی که فرد از سلامت برخوردار است، نه صرفاً زنده.
با این حال، نویسندگان مقاله می‌گویند مطالعات بیشتری برای بررسی تأثیر طولانی‌مدت این رژیم‌ها بر پیری اپی‌ژنتیکی لازم است.
تحلیل ارتباط رژیم غذایی، پیری سلولی و سلامت روان:
1. پیری اپی‌ژنتیکی و روان‌پیری (Psychological Aging):
مطالعه به وضوح نشان می‌دهد که رژیم غذایی مغذی با ویتامین‌های خاص (مثل B12، فولات و ویتامین E) می‌تواند پیری سلولی را کُند کند. این ویتامین‌ها در سلامت مغز و عملکرد روانی نیز نقش اساسی دارند.
کمبود آن‌ها با افزایش خطر افسردگی، اضطراب و حتی کاهش عملکرد شناختی مرتبط است. بنابراین، زنانی که رژیم غذایی ضعیفی دارند، نه‌تنها از نظر سلولی سریع‌تر پیر می‌شوند، بلکه ممکن است از نظر روانی نیز زودتر دچار اختلالات شوند.
2. قند افزوده و سلامت روان:
تحقیقات زیادی ثابت کرده‌اند که مصرف زیاد قند افزوده با افزایش خطر اختلالات خلقی مانند افسردگی در ارتباط است. قند افزوده باعث ایجاد التهاب در بدن و مغز می‌شود و ممکن است مسیرهای نوروشیمیایی تنظیم‌کننده خلق را مختل کند.
در این مقاله نیز آمده که قند افزوده روند پیری اپی‌ژنتیکی را تسریع می‌کند — و این همان روندی است که در اختلالات روانی مرتبط با پیری، مثل زوال عقل یا افسردگی late-onset نیز دیده می‌شود.
3. آنتی‌اکسیدان‌ها، ضدالتهاب‌ها و مغز:
شاخص تغذیه‌ای اپی‌ژنتیکی معرفی‌شده در مقاله شامل مواد مغذی‌ای است که خاصیت ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی دارند. این ترکیبات در کاهش التهاب مغزی نیز مؤثرند. التهاب مغزی یکی از فاکتورهای مهم در اختلالاتی مثل افسردگی مقاوم به درمان، اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی است.
نتیجه‌گیری:
این مقاله اگرچه مستقیماً به سلامت روان نمی‌پردازد، اما یافته‌های آن می‌تواند پایه‌ای علمی برای ارتباط میان تغذیه، پیری مغزی و سلامت روانی باشد.
مصرف رژیم غذایی مغذی، کم‌قند و سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها ممکن است نه‌تنها بدن، بلکه ذهن را نیز در برابر پیری و اختلالات روانی مقاوم‌تر کند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
