تولد پاییز ی ممکن است تنها یک عدد در تقویم نباشد؛ مطالعات علمی نشان می‌دهند که مردان پاییزی بیشتر مستعد اعتیاد به سیگار هستند. تعامل ژنتیک، نور روز و هورمون‌های مغزی در دوران جنینی، می‌تواند تأثیرات بلندمدتی بر سلامت روان و رفتارهای اعتیادی در بزرگسالی داشته باشد.
به گزارش خط سلامت فصلی که در آن به دنیا آمده‌اید ممکن است تأثیر طولانی‌مدتی بر احتمال اعتیاد به نیکوتین داشته باشد. یک مطالعه نشان داد که مردانی که در پاییز متولد شده‌اند، خطر بیشتری برای تبدیل شدن به سیگاری‌های سنگین روزانه دارند. این الگو در زنان متفاوت است؛ زنانی که در ماه‌های زمستان به دنیا آمده‌اند، خطر کمتری برای سیگار کشیدن سنگین دارند.
این موضوع ممکن است در نگاه اول تنها یک داده آماری عجیب به نظر برسد، اما این تنها مطالعه‌ای نیست که ارتباط میان تولد پاییزی و اعتیاد را نشان دهد، به ویژه در مردان. برای مثال، یک بررسی ملی در آمریکا که شامل تقریباً ۴۳ هزار نفر بود، نشان داد که وابستگی به الکل در مردانی که در پاییز متولد شده‌اند شایع‌تر است، اما این الگو در زنان دیده نمی‌شود.
ریشه‌های احتمالی اعتیاد پاییزی
برای مردانی که تولدشان در پاییز است، تمایل به اعتیاد به نیکوتین ممکن است بخشی از آن ریشه در رویدادهای قبل از تولد یا بلافاصله پس از تولد داشته باشد. چندین عامل خطر با تغییر فصل تغییر می‌کنند، از جمله میزان نور خورشید، دما، عفونت‌های ویروسی و میزان ویتامین D که بدن پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید تولید می‌کند.
در زمینه اعتیاد به نیکوتین، یک فرضیه این است که تعداد ساعات نور روز در دوران بارداری یا بلافاصله پس از آن می‌تواند سیستم‌های انتقال‌دهنده عصبی در حال رشد جنین را تحت تأثیر قرار دهد. به‌طور خاص، کایسا ریالا، پزشک، می‌گوید: «ممکن است اثرات طولانی‌مدتی بر سیستم دوپامین وجود داشته باشد که تا بزرگسالی ادامه پیدا کند.»
دوپامین یک ماده شیمیایی کلیدی در مغز است که نقش مهمی در ایجاد میل به مواد مخدر دارد. نیکوتین، مانند سایر مواد اعتیادآور، سیستم پاداش مغز را با دوپامین پر می‌کند. همین امر باعث می‌شود کشیدن سیگار برای فرد سیگاری لذت‌بخش باشد و ترک آن دشوار شود.
تفاوت اثر فصل تولد در مردان و زنان
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد تعامل میان فصل تولد و سیستم دوپامین ممکن است در مردان و زنان متفاوت باشد. به‌ویژه، فصل تولد و جنسیت ممکن است بر واریانت‌های ژن DRD4 تأثیر بگذارد، ژنی که نوعی گیرنده دوپامین را کدگذاری می‌کند. این می‌تواند تفاوت الگوی فصلی مشاهده شده در مردان و زنان را توضیح دهد.
ارتباط طول روز و توسعه سیستم دوپامین
ارتباط میان سیستم دوپامین در حال رشد جنین یا نوزاد و طول روز ممکن است به تعادل ظریف میان دوپامین و ملاتونین مربوط باشد. دوپامین به بدن کمک می‌کند تا زمان روز را تشخیص دهد و ملاتونین به بدن می‌گوید چه زمانی شب است. با این حال، هنوز نکات زیادی باقی مانده که نیاز به پژوهش بیشتر دارد و هر توضیح فعلی در این زمینه «فرضی» است، به گفته ریالا.
عوامل ژنتیکی و محیطی در اعتیاد به نیکوتین
چندین عامل ژنتیکی و محیطی خطر ابتلا به اعتیاد به نیکوتین را تحت تأثیر قرار می‌دهند. برای مثال، احتمال سیگار کشیدن بیشتر است اگر فرد:
در سن پایین شروع به سیگار کشیدن کند،
دچار افسردگی یا بیماری روانی باشد،
الکل یا سایر مواد مخدر مصرف کند.
برای مردان، تولد در ماه‌های سپتامبر، اکتبر یا نوامبر می‌تواند یک عامل خطر اضافی برای اعتیاد به نیکوتین محسوب شود که باید در کنار سایر عوامل مدنظر قرار گیرد.
تولد در پاییزی و ارتباط با اعتیاد
۱. تأثیر بر سیستم پاداش مغز و دوپامین
مطالعه فنلاندی نشان داد مردانی که در پاییز متولد شده‌اند، احتمال بیشتری برای تبدیل شدن به سیگاری‌های سنگین دارند. دلیل اصلی ممکن است به نحوه شکل‌گیری سیستم دوپامین در مغز جنین و نوزاد مرتبط باشد. دوپامین نقش کلیدی در ایجاد انگیزه و لذت دارد و سیستم پاداش مغز را تنظیم می‌کند. تغییرات نوری و محیطی در دوران بارداری و پس از تولد می‌تواند حساسیت این سیستم را تغییر دهد و میل به مصرف نیکوتین یا سایر مواد اعتیادآور را در بزرگسالی افزایش دهد.
۲. تفاوت جنسیتی و واکنش به عوامل محیطی
تحقیقات نشان می‌دهند که اثر فصل تولد بر اعتیاد در مردان و زنان متفاوت است. مردان پاییزی ممکن است به‌دلیل تعامل بین ژن DRD4 و سیستم دوپامین، بیشتر مستعد اعتیاد شوند. این موضوع نشان می‌دهد که ترکیب عوامل ژنتیکی و محیطی در شکل‌گیری رفتارهای اعتیادی نقش مهمی دارد و می‌تواند سلامت روان را تحت تأثیر قرار دهد.
۳. تأثیر محیط و نور روز بر رشد روانی
نوزادانی که در پاییز متولد می‌شوند، در معرض تغییرات نوری قابل توجهی هستند که بر تعادل دوپامین و ملاتونین تأثیر می‌گذارد. این هورمون‌ها علاوه بر تنظیم خواب و چرخه روزانه، بر خلق و خو و رفتارهای هیجانی نیز تأثیر دارند. اختلال در این تعادل می‌تواند فرد را مستعد رفتارهای اعتیادی، اختلالات خلقی و کاهش کنترل تکانه کند.
۴. عوامل روانی و محیطی در خطر اعتیاد
شروع سیگار در سنین پایین، ابتلا به افسردگی یا سایر بیماری‌های روانی، و مصرف الکل یا مواد دیگر، همگی عوامل خطر روانی هستند که می‌توانند اثر تولد پاییزی را تقویت کنند. این نشان می‌دهد که سلامت روان و محیط اجتماعی در کنار عوامل زیستی نقش کلیدی در پیشگیری یا افزایش احتمال اعتیاد دارند.
۵. پیامدهای روانشناختی
افرادی که مستعد اعتیاد به نیکوتین هستند، ممکن است با مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی، کاهش تمرکز و کاهش انگیزه مواجه شوند. شناخت عوامل زودهنگام مانند فصل تولد می‌تواند به برنامه‌ریزی پیشگیرانه روانشناختی کمک کند و راهکارهای مناسبی برای کاهش خطر اعتیاد ارائه دهد.
جمع‌بندی روانشناختی:
تولد در پاییز می‌تواند با تغییرات نور و محیطی در دوران بارداری، تعامل ژنتیکی و سیستم پاداش مغز، تأثیرات طولانی‌مدتی بر سلامت روان و رفتارهای اعتیادی مردان داشته باشد. شناخت این عوامل می‌تواند به روان‌درمانگران و خانواده‌ها کمک کند تا اقدامات پیشگیرانه مناسب، مانند افزایش مهارت‌های مقابله‌ای، آموزش ذهن‌آگاهی و پیشگیری از شروع مصرف مواد، انجام دهند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
