آیا شخصیت شما تعیین می‌کند که به نوزادتان شیر بدهید یا نه؟

خانه
روانشناسی فردی

حسام تولیت

۱۳ تیر ۱۴۰۴ ۰۹:۱۰

آیا شخصیت شما تعیین می‌کند که به نوزادتان شیر بدهید یا نه؟

وقتی پای شیردهی به میان می‌آید، تصمیم مادر تنها به بدن او مربوط نیست؛ ذهنش هم نقش مهمی بازی می‌کند. پژوهشی تازه نشان می‌دهد که ویژگی‌های شخصیتی مادر می‌تواند تعیین کند که نوزادش شیر مادر می‌نوشد یا شیر خشک.

به گزارش خط سلامت ویژگی‌های شخصیتی مانند برون‌گرایی یا اضطراب‌پذیری ممکن است بر این‌که یک مادر تازه‌وارد نوزاد خود را با شیر مادر تغذیه کند یا به شیر خشک روی آورد، تأثیر بگذارند؛ طبق یک مطالعه جدید در بریتانیا.

شیردهی با شیر مادر، از نوزاد در برابر عفونت‌های تنفسی، آلرژی‌ها، چاقی و سایر بیماری‌ها محافظت می‌کند. حدود دو سوم مادران در بریتانیا و ایالات متحده سعی می‌کنند به نوزاد خود شیر بدهند، اما بسیاری از آن‌ها در هفته‌های اول پس از تولد، شیردهی را متوقف می‌کنند.

دکتر ایمی براون، متخصص تغذیه نوزاد در دانشگاه سوانزی ولز، با بررسی ۶۰۲ مادر دارای نوزادان ۶ تا ۱۲ ماهه، تلاش کرد بفهمد آیا ویژگی‌های شخصیتی مادران با میزان شیردهی آن‌ها ارتباط دارد یا خیر. شرکت‌کنندگان در این مطالعه بین ۱۶ تا ۴۵ سال سن داشتند و از نظر سطح درآمد، تحصیلات و موفقیت‌های شغلی در طیف گسترده‌ای قرار می‌گرفتند.

براون دریافت مادرانی که برون‌گرا، وظیفه‌شناس و از نظر احساسی با ثبات بودند، بیشتر احتمال داشت که شیردهی را شروع کنند. اما ویژگی‌هایی مانند سازگاری یا پذیرش تجربه‌های جدید تأثیری در انتخاب شیردهی نداشتند. نتایج این مطالعه در روز سه‌شنبه (۶ آگوست) در مجله Journal of Advanced Nursing منتشر شد.

بسیاری شروع می‌کنند، اما خیلی‌ها زود متوقف می‌شوند

بیش از ۸۰ درصد زنان مورد مطالعه تلاش کرده بودند که با شیر خود نوزاد را تغذیه کنند، اما کمتر از نیمی از آن‌ها تا شش ماه بعد همچنان به شیردهی ادامه داده بودند. زنانی که از شیر مادر به شیر خشک تغییر مسیر داده بودند، معمولاً این کار را خیلی زود انجام دادند. حدود ۷۳ درصد از کسانی که شیردهی را متوقف کردند، این کار را در دو هفته اول پس از زایمان انجام داده بودند.

مادران وظیفه‌شناس بیشتر احتمال داشتند که شیردهی را شروع کنند، اما هم‌زمان بیشتر در معرض ترک شیردهی هم بودند.

چه کسانی ادامه می‌دهند؟

مادرانی که تا شش ماه اول همچنان به شیردهی ادامه داده بودند، معمولاً برون‌گرا و کمتر مضطرب بودند نسبت به آن‌هایی که همیشه از شیر خشک استفاده کرده بودند یا در میانه راه به آن روی آورده بودند. این تأثیر به‌ویژه در شش هفته اول پس از تولد نوزاد، قوی‌تر بود.

تغییر قوانین یا تغییر ذهنیت‌ها؟

قوانین بریتانیا از نظر رسمی شرایط خوبی برای شیردهی طولانی‌مدت فراهم کرده‌اند. مادران حق دارند تا یک سال مرخصی بگیرند که شامل ۳۹ هفته مرخصی با حقوق نیز هست. همچنین "قانون برابری ۲۰۱۰" در بریتانیا، حق شیردهی در مکان‌های عمومی را تضمین کرده است.

براون می‌گوید: «معمولاً کار (یا شغل) نیست که باعث توقف شیردهی می‌شود.»

زنانی که شیردهی را متوقف کرده بودند، در مورد دلیل آن مورد پرسش قرار گرفتند — آیا شیردهی برایشان ناراحت‌کننده، دردسرساز یا خجالت‌آور بوده است؟ براون گفت: «نتایج نشان می‌دهند که افراد برون‌گرا، شیردهی را کمتر دشوار می‌دانند. اما از نظر فیزیکی، دلیلی وجود ندارد که این‌طور باشد.»

براون معتقد است که ترکیبی از ویژگی‌های شخصیتی و فرهنگ اجتماعی باعث شده برخی مادران به‌سرعت به شیر خشک روی بیاورند. نرخ شیردهی در قرن بیستم در ایالات متحده و بریتانیا به شدت کاهش یافت. در سال ۱۹۷۱، تنها ۲۴ درصد از مادران آمریکایی حتی تلاش کرده بودند با شیر خود نوزاد را تغذیه کنند. کمپین‌های بهداشتی عمومی کمک کردند تا نرخ شیردهی دوباره افزایش یابد، اما بریتانیا هنوز هم از بسیاری از کشورهای صنعتی عقب‌تر است.

براون می‌گوید: «در بریتانیا، فرهنگی حاکم است که در آن همه کسی را می‌شناسند که با شیر خشک تغذیه شده است.» اعضای خانواده نیز ممکن است بخواهند نوزاد را خودشان تغذیه کنند، و نسل‌های قدیمی‌تر که خود از شیر خشک استفاده کرده‌اند، ممکن است تصمیم مادر جدید برای شیردهی را درک نکنند. و همان‌طور که گزارش‌هایی درباره بیرون کردن مادران شیرده از فروشگاه‌ها و قطارها نشان می‌دهد، جامعه هنوز با دیدن زنان در حال شیردهی راحت نیست.

مادران برون‌گرا و کم‌اضطراب ممکن است در برابر دلسرد شدن مقاوم‌تر باشند، اعتماد به نفس بیشتری برای درخواست کمک داشته باشند و بتوانند بر سختی‌های شیردهی غلبه کنند. در مقابل، مادرانی که پیش از این مضطرب بوده‌اند ممکن است نگران باشند که نوزادشان به اندازه کافی غذا نمی‌خورد، یا به فشارهای اجتماعی تن دهند.

براون می‌گوید امیدوار است این مطالعه بتواند به ترویج شیردهی کمک کند، با تأکید بر لزوم حمایت اجتماعی در کنار آموزش اطلاعات. او می‌گوید شاید علاوه بر نکاتی درباره شیردهی، لازم باشد به مادران جدید ایده‌ها یا ابزارهایی داده شود تا بتوانند از هفته‌های ابتدایی که ممکن است دشوار باشد، عبور کنند.

او می‌گوید: «زنان نیاز دارند که یک لیست داشته باشند از چیزهایی که بتوانند مؤدبانه به مادرشوهرشان بگویند وقتی که او از آن‌ها می‌خواهد شیر خشک بدهند.»

بررسی این مقاله از منظر روان‌شناسی شخصیت و رفتارهای مادرانه می‌تواند دید عمیق‌تری نسبت به عواملی که بر تصمیم‌گیری در مورد شیردهی تأثیر می‌گذارند ارائه دهد. در ادامه، نکات کلیدی مقاله را در قالب مفاهیم روان‌شناختی تحلیل می‌کنیم:

1. ویژگی‌های شخصیتی و شیردهی

مطالعه بر پایه مدل پنج عاملی شخصیت (Big Five) انجام شده است که شامل ویژگی‌های زیر است:

برون‌گرایی (Extraversion)

وظیفه‌شناسی یا وجدانی بودن (Conscientiousness)

ثبات هیجانی یا روان‌نژندی معکوس (Emotional Stability/Neuroticism)

پذیرا بودن نسبت به تجربه‌ها (Openness)

سازگاری (Agreeableness)

یافته‌ها:

مادران برون‌گرا، وظیفه‌شناس و با ثبات هیجانی، احتمال بیشتری دارند که شیردهی را شروع و ادامه دهند.

برون‌گراها معمولاً مهارت اجتماعی بالاتری دارند، اعتماد به نفس بیشتری دارند، و بهتر می‌توانند با چالش‌های اجتماعی مثل شیردهی در ملأ عام کنار بیایند.

افراد با ثبات هیجانی بالا (کم اضطراب) کمتر تحت تأثیر نگرانی‌های بیرونی قرار می‌گیرند، مثل نگرانی از کم‌بودن شیر یا قضاوت دیگران.

وظیفه‌شناسی ممکن است باعث شروع شیردهی شود، اما می‌تواند به فشار درونی منجر شود که در صورت بروز مشکلات اولیه، باعث قطع شیردهی شود (کمال‌گرایی، حساسیت به شکست).

2. نقش اضطراب و خودکارآمدی

مادران مضطرب‌تر ممکن است بیش از حد نگران تغذیه نوزاد باشند (مثلاً «آیا نوزاد سیر می‌شود؟») و در نتیجه به سرعت به شیر خشک روی آورند.

این نشان‌دهنده سطح پایین‌تر خودکارآمدی (self-efficacy) در شیردهی است — یعنی باور به توانایی خود برای انجام موفق شیردهی.

برعکس، مادران با خودکارآمدی بالا حتی در مواجهه با سختی‌ها (مثلاً ترک خوردن نوک سینه یا نوزاد بدغذا) به شیردهی ادامه می‌دهند.

3. اثر فشار اجتماعی و محیط فرهنگی

فرهنگ غالب در بریتانیا (و مشابه آن در آمریکا) به‌نوعی هنوز با فرهنگ شیر خشک آمیخته است.

این فرهنگ می‌تواند باعث فشار اجتماعی، اضطراب اجتماعی یا احساس شرمندگی در مادران برای شیردهی در جمع شود.

از دیدگاه روان‌شناسی اجتماعی، این فشارها می‌توانند منجر به همنوایی (conformity) و اطاعت از هنجارهای گروهی شوند، به‌ویژه در افراد با شخصیت‌های حساس‌تر.