اندانسترون چیست؟ + جدول تداخل دارویی و تاثیر آن بر میل جنسی

خط سلامت: قرص اندانسترون یکی از داروهای تجویزی است که برای درمان تهوع و استفراغ ناشی از درمان‌های شیمی‌درمانی، جراحی و سایر شرایط پزشکی به کار می‌رود.

 اندانسترون چیست؟ + جدول تداخل دارویی و تاثیر آن بر میل جنسی

 قرص اندانسترون (Ondansetron) با مهار گیرنده‌های خاص در مغز و دستگاه گوارش عمل کرده و به‌طور مؤثر علائم تهوع و استفراغ را کاهش می‌دهد. استفاده از اندانسترون در بسیاری از موارد به ویژه برای افرادی که تحت درمان‌های شیمی‌درمانی قرار دارند، حیاتی است و می‌تواند کیفیت زندگی آنان را به‌طور چشمگیری بهبود بخشد.

به گزارش خط سلامت این دارو از طریق مسدود کردن گیرنده‌های سروتونینی در مغز و دستگاه گوارش، به کاهش احساس تهوع و جلوگیری از استفراغ کمک می‌کند. مصرف صحیح این دارو تحت نظر پزشک، می‌تواند به کاهش عوارض جانبی درمان‌های پزشکی کمک کند و احساس راحتی بیشتری برای بیماران ایجاد نماید.

  • مکانیسم عمل اندانسترون 

    • سروتونین (5-HT) که توسط سلول‌های انتروکرومافین روده در پاسخ به شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا جراحی ترشح می‌شود، گیرنده‌های 5-HT3 را در روده و مغز تحریک می‌کند و باعث حالت تهوع و استفراغ می‌شود.
    • اندانسترون با مسدود کردن این گیرنده‌ها، از بروز حالت تهوع و استفراغ جلوگیری می‌کند.

موارد مصرف اندانسترون 

  1. پیشگیری از تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی (CINV) :

    • اغلب همراه با دگزامتازون برای شیمی‌درمانی‌هایی که به شدت تهوع‌آور هستند، تجویز می‌شود.
    • قابل استفاده برای فازهای حاد (در ۲۴ ساعت اول) و تأخیری.
  2. پیشگیری از تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی (PONV) :

    • پیش از جراحی یا پس از آن تجویز می‌شود.
  3. پیشگیری از تهوع و استفراغ ناشی از پرتودرمانی :

    • به‌ویژه در پرتودرمانی کل بدن یا شکم مؤثر است.

دوز و روش مصرف اندانسترون 

 

قرص اندانسترون

  • CINV (شیمی‌درمانی) :

    • شیمی‌درمانی با شدت بالا: ۲۴ میلی‌گرم خوراکی ، ۳۰ دقیقه قبل از شیمی‌درمانی.
    • شیمی‌درمانی با شدت متوسط: ۸ میلی‌گرم خوراکی ، ۳۰ دقیقه قبل، سپس هر ۸ ساعت به مدت ۱-۲ روز.
  • PONV (بعد از عمل جراحی) :

    • ۱۶ میلی‌گرم خوراکی ، ۱ ساعت قبل از بیهوشی، یا ۴ میلی‌گرم IV/IM در زمان شروع بیهوشی.
  • تهوع ناشی از پرتودرمانی :

    • ۸ میلی‌گرم خوراکی ، ۱-۲ ساعت قبل از درمان، سپس هر ۸ ساعت.
  • برای جمعیت‌های خاص :

    • نارسایی کبدی: حداکثر دوز روزانه ۸ میلی‌گرم .
    • کودکان: دوز بر اساس وزن بدن محاسبه می‌شود.

عوارض جانبی اندانسترون 

سردرد

خستگی یا کسالت

خستگی یا کسالت

یبوست

سرگیجه

خواب‌آلودگی

اسهال یا ناراحتی شکمی

عوارض جانبی نادر ولی جدی 

طولانی شدن QT در نوار قلب : افزایش خطر آریتمی مانند تورساد دو پوینت

سندرم سروتونین : به‌ویژه در مصرف همزمان با داروهای سروتونرژیک (مانند SSRIs یا SNRIs)

واکنش‌های حساسیتی شدید، از جمله آنافیلاکسی

افزایش موقتی آنزیم‌های کبدی

تداخلات دارویی اندانسترون 

داروهای طولانی‌کننده QT (مانند آمیودارون، سوتالول، فلوروکینولون‌ها، ماکرولیدها)

داروهای کاهش‌دهنده الکترولیت (مانند دیورتیک‌ها)

داروهای ضدافسردگی: SSRIs (مانند فلوکستین)، SNRIs (مانند ونلافاکسین)

مهارکننده‌های MAO (مانند فنلزین)، ترامادول، و تریپتان‌ها

مهارکننده‌های CYP3A4 (مانند کتوکونازول، اریترومایسین) ممکن است سطح اندانسترون را افزایش دهند.

القاکننده‌های CYP3A4 (مانند ریفامپین، فنی‌توئین) ممکن است اثربخشی آن را کاهش دهند.

مصرف اندانسترون  در دوران بارداری و شیردهی

مصرف اندانسترون  در دوران بارداری و شیردهی

در درمان استفراغ شدید بارداری استفاده می‌شود، اما داده‌های ایمنی بر جنین به طور کامل قطعی نیستند. برخی مطالعات ارتباط ضعیفی با ناهنجاری‌های مادرزادی گزارش داده‌اند، اما خطر احتمالی پایین است.

تداخل اندانسترون با داروهای اعصاب و روان 

اندانسترون می‌تواند با برخی از داروهای سلامت روان تداخل داشته باشد. این تداخل‌ها ممکن است خطر عوارض جانبی جدی مانند سندرم سروتونین یا اختلالات قلبی (مانند طولانی شدن فاصله QT) را افزایش دهند. در ادامه، داروهای روانپزشکی که ممکن است با اندانسترون تداخل داشته باشند بررسی می‌شوند:

خطر سندرم سروتونین

سندرم سروتونین وضعیتی است که در اثر افزایش بیش از حد فعالیت سروتونین در سیستم عصبی مرکزی ایجاد می‌شود. مصرف همزمان اندانسترون با داروهای سروتونرژیک ممکن است این خطر را افزایش دهد، از جمله:

داروهای ضدافسردگی

SSRIs (بازدارنده‌های بازجذب سروتونین): مانند فلوکستین ، سرترالین ، سیتالوپرام ، اس‌سیتالوپرام ، پاروکستین 

SNRIs (بازدارنده‌های بازجذب سروتونین-نوراپی‌نفرین): مانند ونلافاکسین ، دولوکستین 

 

داروهای ضد افسردگی

MAOIs (مهارکننده‌های مونوآمین‌اکسیداز): مانند فنلزین ، ترانیل‌سیپرومین 

تریپتوفان (پیش‌ساز سروتونین) یا مکمل‌هایی که سطح سروتونین را افزایش می‌دهند

سایر داروهای روانپزشکی 

لیتیوم : سطح سروتونین را افزایش می‌دهد.

تریپتان‌ها : برای میگرن استفاده می‌شوند و گیرنده‌های سروتونین را فعال می‌کنند.

ترامادول : داروی ضددرد که سروتونین را افزایش می‌دهد.

علائم سندرم سروتونین 

بی‌قراری

تعریق شدید

لرزش

انقباضات عضلانی

افزایش ضربان قلب

گیجی یا سردرگمی

در موارد شدید: تشنج یا کما

اندانسترون می‌تواند فاصله QT در نوار قلب را طولانی کند و خطر آریتمی (مانند تورساد دو پوینت ) را افزایش دهد. این خطر در مصرف همزمان با داروهای روانپزشکی که همین اثر را دارند بیشتر می‌شود، از جمله:

ضدافسردگی‌ها :

سیتالوپرام و اس‌سیتالوپرام : به دلیل احتمال طولانی شدن QT باید با احتیاط مصرف شوند.

آمی‌تریپتیلین و ایمی‌پرامین (داروهای سه‌حلقه‌ای): خطر افزایش می‌یابد.

داروهای ضدروان‌پریشی :

هالوپریدول

کلرپرومازین

داروهای ضدروان‌پریشی

کوئتیاپین

ریسپریدون

زیپراسیدون این داروها نیز می‌توانند باعث طولانی شدن QT شوند.

داروهای تثبیت‌کننده خلق :

لیتیم : در برخی موارد ممکن است اثرات قلبی را تشدید کند.

علائم طولانی شدن QT یا آریتمی :

تپش قلب

سرگیجه

غش

در موارد شدید: ایست قلبی

عوارض جانبی مصرف همزمان اندانسترون با داروهای روانپزشکی 

مصرف همزمان اندانسترون با برخی داروهای روانپزشکی ممکن است باعث افزایش برخی عوارض شود:

خواب‌آلودگی یا سرگیجه :

ترکیب با داروهای آرام‌بخش (مانند بنزودیازپین‌ها: دیازپام ، لورازپام ) ممکن است این عوارض را تشدید کند.

یبوست :

تشدید یبوست در ترکیب با داروهایی که این عارضه را ایجاد می‌کنند، مانند برخی ضدافسردگی‌های سه‌حلقه‌ای.

 

اندانسترون را با کدام مواد غذایی نباید خورد؟

مصرف اندانسترون به طور کلی با مواد غذایی خاصی تداخل جدی ندارد، اما برخی نکات تغذیه‌ای می‌توانند به بهبود اثربخشی و کاهش عوارض جانبی کمک کنند. این موارد شامل اجتناب از مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی است که ممکن است حالت تهوع را تشدید کرده یا عوارض جانبی دارو را بدتر کنند:

اجتناب از محرک‌های حالت تهوع

اگر از اندانسترون برای کنترل حالت تهوع استفاده می‌کنید، از مواد غذایی و نوشیدنی‌های زیر که ممکن است تحریک‌کننده باشند اجتناب کنید:

غذاهای چرب یا سرخ‌شده : هضم این غذاها دشوار است و می‌تواند حالت تهوع را بدتر کند.

فست فود

غذاهای تند : ممکن است معده را تحریک کنند و حالت تهوع را افزایش دهند.

غذاهای سنگین و حجیم : مصرف مقادیر زیاد غذا در یک وعده می‌تواند معده را تحریک کند.

 اجتناب از نوشیدنی‌های تحریک‌کننده

قهوه، چای پررنگ، نوشابه‌های انرژی‌زا ممکن است باعث تحریک معده یا افزایش عوارض جانبی مانند تپش قلب یا اضطراب شود.

الکل :

الکل ممکن است اثرات دارو را کاهش داده و خطر عوارضی مانند سرگیجه یا خواب‌آلودگی را افزایش دهد.

علاوه بر موارد گفته شده یکی از عوارض شایع اندانسترون یبوست است. برای کاهش این مشکل:

اجتناب از مواد غذایی کم‌فیبر : مانند نان سفید، برنج سفید، و غذاهای فرآوری‌شده.

مصرف مواد غذایی پر فیبر :

میوه‌های تازه (مانند سیب و گلابی با پوست)، سبزیجات، غلات کامل، و حبوبات.

ماده خوراکی+ پر فیبر

نوشیدن آب کافی : مصرف مایعات می‌تواند به پیشگیری از یبوست کمک کند.

کدام مواد غذایی بر جذب اندانسترون تأثیر می گذارند؟

اندانسترون به طور کلی جذب خوبی دارد و غذا به طور چشمگیری بر اثربخشی آن تأثیر نمی‌گذارد. با این حال:

غذاهای بسیار سنگین :

ممکن است سرعت جذب دارو را کاهش دهند، هرچند این موضوع اهمیت بالینی زیادی ندارد. برخی مکمل‌ها یا مواد غذایی غنی از ترکیبات خاص ممکن است عوارض جانبی دارو را افزایش دهند:

مکمل‌های منیزیم و پتاسیم :

اگر دچار عدم تعادل الکترولیت هستید (مانند سطح پایین پتاسیم یا منیزیم)، مصرف این مکمل‌ها زیر نظر پزشک ضروری است؛ زیرا عدم تعادل می‌تواند خطر طولانی شدن QT در نوار قلب را افزایش دهد.

گریپ‌فروت و آب گریپ‌فروت :

ممکن است متابولیسم برخی داروها را مختل کند، هرچند تداخل قابل توجهی با اندانسترون گزارش نشده است. بهتر است از مصرف زیاد آن اجتناب کنید.

توصیه‌های کلی در رژیم غذایی هنگام مصرف اندانسترون

غذاهای سبک و کم‌چرب مصرف کنید : مانند برنج ساده، موز، نان تست، یا سوپ.

وعده‌های غذایی کوچک و مکرر داشته باشید : به جای سه وعده غذایی بزرگ، وعده‌های کوچک‌تر مصرف کنید.

غذاهای حاوی زنجبیل : مانند چای زنجبیل یا بیسکوییت زنجبیلی، ممکن است به کاهش حالت تهوع کمک کند.

از غذاهای سرد یا ولرم استفاده کنید : غذاهای گرم ممکن است بوهای قوی داشته باشند که حالت تهوع را تشدید می‌کنند.

از چه سنی می توان اندانسترون مصرف کرد؟

اندانسترون برای درمان حالت تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی، جراحی، یا بیماری‌های دیگر (مانند مسمومیت) استفاده می‌شود. دوز و سن مصرف این دارو بستگی به شرایط خاص بیمار دارد. در اینجا اطلاعات مربوط به سنین مختلف آورده شده است:

بزرگسالان (18 سال به بالا)

اندانسترون

برای پیشگیری از حالت تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی :

دوز معمول 8 میلی‌گرم دو بار در روز (تا 3 روز پس از درمان شیمی‌درمانی)

برای حالت تهوع و استفراغ ناشی از جراحی 

دوز معمول 4 میلی‌گرم (30 دقیقه قبل از جراحی، و سپس هر 8 ساعت یک بار برای 1 تا 2 روز)

برای حالت تهوع و استفراغ ناشی از دیگر علل 

دوز معمول 4 میلی‌گرم تا 8 میلی‌گرم هر 8 ساعت یک بار، بر اساس نیاز. حداکثر دوز برای بزرگسالان معمولاً 32 میلی‌گرم در روز است.

برای کودکان

کودک و مصرف اندانسترون

سن و دوز بستگی به شرایط خاص درمان دارد. برای کودکان، دوز دقیق باید توسط پزشک تعیین شود.

کودکان 6 ماه به بالا

دوز معمول برای حالت تهوع ناشی از شیمی‌درمانی :

کودکان 6 ماه تا 4 سال : 0.1 میلی‌گرم/کیلوگرم (تا 4 میلی‌گرم) هر 8 ساعت.

کودکان 4 سال به بالا : دوز مشابه بزرگسالان، معمولاً 4 میلی‌گرم هر 8 ساعت.

 برای حالت تهوع و استفراغ ناشی از جراحی در  کودکان :

کودکان 6 ماه به 4 سال : دوز معمول 0.1 میلی‌گرم/کیلوگرم (حداکثر 4 میلی‌گرم).

کودکان 4 سال به بالا : 4 میلی‌گرم .

نوزادان کمتر از 6 ماه

اندانسترون در نوزادان زیر 6 ماه به طور معمول تجویز نمی‌شود ، مگر در شرایط خاص و تحت نظر پزشک، به دلیل محدودیت‌های ایمنی و اثربخشی.

 

در اینجا جدول دوز مصرف اندانسترون برای گروه‌های سنی مختلف آورده شده است:

             گروه سنی                      دوز معمول                           دوز حداکثر                                    توضیحات
 
بزرگسالان (18 سال به بالا) 4-8 میلی‌گرم هر 8 ساعت (بسته به شرایط) حداکثر 32 میلی‌گرم در روز برای پیشگیری از حالت تهوع ناشی از شیمی‌درمانی یا جراحی
کودکان 6 ماه تا 4 سال 0.1 میلی‌گرم/کیلوگرم (تا 4 میلی‌گرم) هر 8 ساعت حداکثر 4 میلی‌گرم در هر دوز برای حالت تهوع ناشی از شیمی‌درمانی یا جراحی
کودکان 4 سال به بالا 4 میلی‌گرم هر 8 ساعت حداکثر 32 میلی‌گرم در روز برای حالت تهوع ناشی از شیمی‌درمانی یا جراحی
نوزادان (کمتر از 6 ماه) معمولاً تجویز نمی‌شود (مگر در شرایط خاص) ندارد به دلیل محدودیت‌های ایمنی و اثربخشی

 

آیا مصرف اندانسترون روی میل جنسی تاثیر دارد؟

اندانسترون معمولاً برای درمان حالت تهوع و استفراغ تجویز می‌شود و به طور مستقیم بر میل جنسی تاثیر ندارد. با این حال، برخی از عوارض جانبی داروهای دیگر و شرایط پزشکی که منجر به تجویز اندانسترون می‌شوند، می‌توانند به طور غیرمستقیم بر میل جنسی تاثیر بگذارند. در اینجا برخی نکات درباره تاثیرات دارو و عوارض آن آورده شده است:

اندانسترون معمولاً عوارض جانبی خاصی ندارد که مستقیماً بر میل جنسی تاثیر بگذارد، اما برخی از عوارض عمومی آن ممکن است به طور غیرمستقیم این تاثیر را داشته باشند:

خواب‌آلودگی و خستگی : برخی افراد ممکن است پس از مصرف اندانسترون احساس خستگی یا خواب‌آلودگی کنند که می‌تواند باعث کاهش میل جنسی شود.

تهوع و مشکلات گوارشی : علائم تهوع یا اختلالات گوارشی ممکن است باعث کاهش علاقه به فعالیت‌های جنسی شوند.

اگر اندانسترون به همراه دیگر داروهای خاص (مانند داروهای ضدافسردگی، ضد اضطراب یا داروهای ضد روان‌پریشی) مصرف شود، این داروها ممکن است به طور غیرمستقیم بر میل جنسی تاثیر بگذارند:

داروهای ضدافسردگی و داروهای ضد اضطراب : این داروها می‌توانند باعث کاهش میل جنسی یا اختلال در عملکرد جنسی شوند.

داروهای ضدروان‌پریشی : برخی از داروهای ضدروان‌پریشی ممکن است باعث کاهش میل جنسی شوند.

در حالی که اندانسترون به خودی خود تاثیری مستقیم بر میل جنسی ندارد، عوارض جانبی یا داروهای دیگر که همزمان مصرف می‌شوند ممکن است این تاثیرات را به همراه داشته باشند. اگر نگرانی خاصی در این زمینه دارید یا تغییراتی در میل جنسی خود مشاهده می‌کنید، مشورت با پزشک می‌تواند به شفاف شدن علت و پیدا کردن راه‌حل‌های مناسب کمک کند.

 

حداکثر مدت مصرف اندانسترون 

مدت مصرف اندانسترون بستگی به شرایط پزشکی خاص بیمار دارد و معمولاً توسط پزشک معالج تعیین می‌شود. با این حال، در موارد مختلف، مدت زمان مصرف معمولاً به صورت زیر است:

 برای پیشگیری از حالت تهوع ناشی از شیمی‌درمانی

مدت مصرف : معمولاً 3 روز پس از شروع شیمی‌درمانی.

دوزها : در ابتدا 8 میلی‌گرم هر 12 ساعت برای 2 دوز اول و سپس 8 میلی‌گرم هر 8 ساعت برای روزهای بعدی.

برای پیشگیری از حالت تهوع ناشی از جراحی

مدت مصرف : معمولاً 1 تا 2 روز پس از جراحی.

دوزها : یک دوز 4 میلی‌گرم به صورت خوراکی یا وریدی قبل از جراحی و سپس هر 8 ساعت برای چند روز پس از آن.

برای پیشگیری از حالت تهوع ناشی از بیماری‌های دیگر (مانند مسمومیت)

مدت مصرف : معمولاً محدود به زمانی است که بیمار احساس تهوع یا استفراغ دارد. معمولاً چند روز طول می‌کشد تا علائم کنترل شوند.

در صورتی که اندانسترون برای مدت طولانی تجویز شود، معمولاً برای موارد خاص و تحت نظارت دقیق پزشک خواهد بود. مصرف طولانی‌مدت معمولاً توصیه نمی‌شود مگر در موارد خاص (مانند برخی اختلالات گوارشی مزمن یا درمان‌های شیمی‌درمانی مکرر) به دلیل خطر بروز عوارض جانبی.

در اینجا جدول مدت زمان مصرف اندانسترون بر اساس شرایط مختلف آورده شده است:

        شرایط پزشکی                                     مدت زمان مصرف                       توضیحات
 
حالت تهوع ناشی از شیمی‌درمانی معمولاً 3 روز پس از شیمی‌درمانی مصرف برای پیشگیری از حالت تهوع بعد از شیمی‌درمانی، ممکن است به مدت طولانی‌تر ادامه یابد.
حالت تهوع ناشی از جراحی معمولاً 1 تا 2 روز پس از جراحی یک دوز قبل از جراحی و سپس ادامه مصرف به مدت 1 تا 2 روز بعد از آن.
حالت تهوع ناشی از بیماری‌های دیگر (مانند مسمومیت) معمولاً چند روز تا برطرف شدن علائم مدت زمان مصرف بر اساس شدت علائم و نظر پزشک متفاوت است.
استفاده طولانی‌مدت (در موارد خاص) تحت نظر پزشک و بر اساس نیاز خاص بیمار در مواردی که نیاز به مصرف طولانی‌مدت است، مانند درمان‌های شیمی‌درمانی مکرر، باید با نظارت پزشکی باشد.
مصرف دوزهای بالا محدود به چند روز، با نظارت پزشک دوزهای بالا (بیش از 32 میلی‌گرم در روز) نیاز به نظارت دقیق پزشکی دارد تا از بروز عوارض جلوگیری شود.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
ارسال نظر

آخرین اخبار
خط سلامت
فیلم ها
  • خط سلامت: عشق و حسادت با هم مرتبط هستند زیرا یک هورمون مشترک در این دو احساس نقش دارد. عشق احساسی است که به هورمون…

گزارش ویژه
پادکست