تعطیلی ماشین‌دودی پس از هفت دهه: نگاهی به تاریخچه ورود قطار ماشین‌دودی به ایران

خط سلامت: ماشین‌دودی، اولین قطار زغال‌سنگی که از سال ۱۲۶۷ در دوره ناصرالدین‌شاه بین تهران و شهرری به حرکت درآمد، پس از ۷۲ سال خدمت و ساختن خاطرات فراوان برای مردم، در آبان ۱۳۳۹ تعطیل شد. هرچند این تعطیلی ابتدا موقتی به نظر می‌رسید، اما به پایانی دائمی برای این مسیر تاریخی منجر شد.

تعطیلی ماشین‌دودی پس از هفت دهه: نگاهی به تاریخچه ورود قطار ماشین‌دودی به ایران

واژه‌ «ماشین‌دودی» برای نسل‌های قدیمی‌تر یادآور خاطراتی از قطاری است که مسیر تهران تا شهرری را طی می‌کرد. حتی اگر کسی از راه دور این تجربه‌ را نداشت، توصیف‌های زیادی از آن شنیده بود. این قطار که با استفاده از زغال‌سنگ حرکت می‌کرد، در سال ۱۲۶۷، هم‌زمان با چهل و یکمین سال سلطنت ناصرالدین‌شاه ، فعالیت خود را آغاز کرد.

به گزارش خط سلامت بیش از هفت دهه این قطار به خدمت مردم بود تا اینکه در آبان ۱۳۳۹ به دلیل نامشخصی فعالیتش به صورت موقت متوقف شد، اما این تعطیلی موقت به تعطیلی دائمی ختم شد.

شروع کار ماشین‌دودی در تهران

هنگامی که ماشین‌دودی برای نخستین بار فعالیت خود را آغاز کرد، تعداد زیادی از مردم با شگفتی به تماشای آن می‌پرداختند. این وسایل نقلیه عجیب و غریب برای مردم آن زمان نویدبخش مدرنیته بود و جایگزین مناسبی برای قاطر و الاغ به شمار می‌رفت. با گذشت زمان و فرسودگی این وسایل، به تدریج از جذابیت آن‌ها کاسته شد و جمعیت مسافران کاهش یافت.

تعطیلی ناگهانی و تأثیرات آن

ماشین‌دودی شهرری به مدت دو ماه از حرکت ایستاده است و دلیل آن عدم اطمینان رانندگان به ایمنی مسافرین است. این مسئله پس از حادثه‌ای ناخوشایند رخ داد؛ جایی که یکی از مسافران هنگام تلاش برای جابه‌جا شدن بین واگن‌ها دچار حادثه شد و راننده به کلانتری معرفی و سپس به دادسرا فرستاده شد. این ماجرا موجب شد رانندگان دیگر نیز از پذیرش مسئولیت خودداری کنند، که در نهایت به تعطیلی قطار انجامید.

خاطرات کارکنان کهنه‌کار

بسیاری از کارکنان قدیمی یادگارانی از تاریخ این قطار دارند. حاج رحیم ایزدپناه که ۵۰ سال در خدمت قطار شهرری بوده، نقش مهمی در حفظ تاریخچه این خط دارد. وی می‌گوید: «پلی‌یاکوف روسی امتیاز راه‌آهن تهران تا شهرری را بدست آورد و انتقال قطعات قطار به ایران ماجرایی طولانی و پر مشقت بود.»

بنای وجودی قطار سلطنتی

ماشین‌دودی علاوه بر خدمات روزانه، در برهه‌ای از تاریخ به عنوان قطار سلطنتی مورد استفاده قرار می‌گرفت. اسماعیل رضایی، یکی دیگر از کارکنان قدیمی، خاطر نشان می‌کند: هرگاه شاه به زیارت شاه عبدالعظیم می‌رفت، سوار بر این قطار می‌شد و این سفر برای کارکنان مزایای زیادی به همراه داشت.

وضعیت اقتصادی و مدیریتی

ماشین‌دودی در آغاز با استقبال مردم مواجه بود و روزهای خاص میلیون‌ها تومان بلیت فروش می‌رفت. اما با گذشت زمان، به دلیل افزایش وسایل نقلیه جدید و مدرنیزه شدن جامعه، سودآوری این خط کاهش یافت و موجب ضرر و زیان برای مدیریت بلژیکی آن شد.

امروز پس از گذشت سال‌ها از خاموشی این قطار، کارکنان و کارگران هنوز به یاد روزهایی هستند که این خط فعال بود و هر روز صدها مسافر را جابه‌جا می‌کرد. آن‌ها آرزو دارند که این یادگار تاریخی با تدبیری جدید و بازسازی دوباره به حرکت درآید و خاطرات قدیمی‌ها را زنده کند.

قصه پرغصه «ماشین‌دودی» که پس از ۷۲ سال تعطیل شد/ قطعات این قطار چگونه در زمان ناصرالدین‌شاه به ایران آمد؟

 

برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
ارسال نظر

آخرین اخبار
خط سلامت
فیلم ها
  • خط سلامت: عشق و حسادت با هم مرتبط هستند زیرا یک هورمون مشترک در این دو احساس نقش دارد. عشق احساسی است که به هورمون…

گزارش ویژه
پادکست
  • 00:00
    00:00
اتاق درمان