پژوهشگران با ترکیب دو داروی ضدسرطان موفق شدند طول عمر موش‌ها را تا ۳۰ درصد افزایش دهند. اما سؤال مهم‌تر این است: آیا این داروها می‌توانند ذهن و روان انسان را نیز در برابر پیری محافظت کنند؟ بررسی‌ها نشان می‌دهند که شاید با کمک این داروها بتوانیم به آینده‌ای بدون آلزایمر ، افسردگی پیری و فراموشی زودرس نزدیک شویم.
کشف جدیدی که مسیر مبارزه با پیری را تغییر داد
به گزارش خط سلامت تصور کنید دارویی که برای درمان سرطان طراحی شده، نه‌تنها بیماری را کنترل کند، بلکه به شما کمک کند زندگی سالم‌تری و طولانی‌تری داشته باشید. این دقیقاً همان چیزی است که دانشمندان با ترکیب دو داروی ضدسرطان راپامایسین (Rapamycin) و ترامتینیب (Trametinib) در مطالعات خود کشف کرده‌اند.
بر اساس این پژوهش، مصرف ترکیبی این دو دارو در حیوانات آزمایشگاهی توانسته طول عمر را تا ۳۰ درصد افزایش دهد، میزان التهاب مزمن را کاهش دهد و شروع سرطان را در سنین بالا به تأخیر بیندازد. اما پرسش مهم این است: آیا چنین اثری در انسان هم امکان‌پذیر است؟
مکانیسم اثر: چه چیزی در بدن تغییر می‌کند؟
هر دو دارو با مسدود کردن مسیرهایی در سلول‌ها عمل می‌کنند که نقش کلیدی در روند پیری و رشد سرطان دارند:
راپامایسین پروتئینی به نام mTOR را هدف می‌گیرد که بر رشد، تکثیر و مرگ سلولی اثر می‌گذارد.
ترامتینیب مسیر دیگری به نام RAS/Mek/Erk را مهار می‌کند که در تقسیم بی‌رویه‌ی سلول‌ها مانند آنچه در سرطان دیده می‌شود دخیل است.
اما موضوع فقط توقف رشد سلول‌های سرطانی نیست؛ این مسیرها به‌طور کلی در فرآیند پیر شدن سلول‌های سالم نیز نقش دارند. مهار آن‌ها ممکن است به کند کردن روند پیری، حفظ عملکرد اندام‌ها و پیشگیری از بیماری‌های وابسته به سن در انسان کمک کند.
امیدی برای داروهای ضدپیری؟
در دنیای پزشکی، داروهایی که با هدف افزایش کیفیت زندگی در سنین بالا و تأخیر در بیماری‌های وابسته به سن طراحی می‌شوند، geroprotectors نام دارند. یافته‌های جدید نشان می‌دهد که راپامایسین و ترامتینیب ممکن است به‌عنوان چنین داروهایی مورد بررسی قرار گیرند.
اگرچه این داروها در حال حاضر برای درمان برخی سرطان‌ها استفاده می‌شوند و مصرف آن‌ها عوارضی مانند کاهش وزن و آسیب کبدی را به همراه دارد، پژوهشگران معتقدند با تنظیم دوز و زمان‌بندی مناسب، می‌توان آن‌ها را برای استفاده‌ی بلندمدت ایمن‌تر کرد.
چرا هنوز برای انسان تجویز نمی‌شوند؟
تا این لحظه، اثرات ضدپیری این داروها تنها در مدل‌های حیوانی مانند موش‌ها و مگس‌ها مشاهده شده‌اند. گرچه بدن انسان و موش دارای شباهت‌هایی در مسیرهای سلولی است، اما همیشه نمی‌توان نتایج را مستقیماً به انسان تعمیم داد.
آینده سالمندی ممکن است متفاوت باشد
اگر این داروها در مطالعات انسانی نیز مؤثر و بی‌خطر باشند، در آینده می‌توان انتظار داشت:
سالمندان عمر طولانی تری داشته باشند، با حفظ استقلال و عملکرد بدنی.
بیماری‌هایی مانند آلزایمر، سرطان و نارسایی های متابولیکی دیرتر و با شدت کمتر بروز کنند.
مفهوم پیری از «افول» به «مدیریت سلامت در سن بالا» تغییر کند.
آیا داروهای ضدسرطان می‌توانند از پیری روان هم جلوگیری کنند؟
نگاهی به اثرات ترکیب راپامایسین و ترامتینیب از منظر سلامت روان
پیری فقط یک فرایند فیزیکی نیست بلکه روانی‌ترین اتفاق زندگی است. فرسودگی جسم، تنها بخشی از ماجراست؛ با افزایش سن، بسیاری از افراد دچار کاهش عملکرد شناختی، اضطراب درباره آینده، افسردگی ناشی از کاهش استقلال و ترس از تنهایی می‌شوند. حالا کشف جدیدی که نشان می‌دهد ترکیب دو داروی ضدسرطان می‌تواند عمر موش‌ها را تا ۳۰ درصد افزایش دهد، نه‌تنها امید به طول عمر بیشتر، بلکه به سالمندی سالم‌تر هم در جسم و هم در روان را تقویت می‌کند.
اثرات بالقوه بر مغز و روان انسان
دو داروی راپامایسین و ترامتینیب با مهار مسیرهای التهابی و سرطانی در سلول‌ها عمل می‌کنند اما این مسیرها فقط در کبد و کلیه نیستند؛ در مغز نیز فعال‌اند. التهاب مزمن
و فعالیت بیش‌ازحد این مسیرهای سلولی در مغز، با اختلالاتی مثل:
آلزایمر
پارکینسون
زوال عقل
و حتی افسردگی پیری
در ارتباط هستند. کاهش التهاب سلولی در مغز می‌تواند به:
حفظ عملکرد حافظه
کاهش سرعت تحلیل ذهنی
کاهش اضطراب مزمن وابسته به پیری
افزایش احساس کنترل و امید به آینده کمک کند. اگر این داروها واقعاً بتوانند روند پیری مغز را کند کنند، نه‌تنها عمر افراد افزایش می‌یابد، بلکه کیفیت زندگی روانی‌شان نیز بهبود می‌یابد.
سالمندی بدون ترس، سالمندی بدون فراموشی؟
از منظر روانشناسی، پیری سالم نه به معنای بدون بیماری بودن، بلکه به معنای حفظ استقلال روانی و معنای زندگی در سن بالا است. داروهایی که بتوانند:
بروز بیماری‌های شناختی را به تأخیر بیندازند،
حافظه را پایدار نگه دارند،
اضطراب مرگ یا افسردگی ناشی از بیماری مزمن را کاهش دهند،
می‌توانند نقش بسیار مهمی در افزایش تاب‌آوری روانی سالمندان ایفا کنند.
ولی آیا این داروها روان انسان را هم تغییر می‌دهند؟
در حال حاضر، مطالعات انجام‌شده فقط روی موش‌ها انجام شده‌اند. هنوز نمی‌دانیم که اثر این داروها بر مغز و روان انسان چگونه خواهد بود. ممکن است برخی از عوارض جانبی مثل کاهش وزن یا ضایعات کبدی، خود باعث افزایش استرس یا فشار روانی شوند مخصوصاً اگر مصرف طولانی‌مدت باشد.
اما در مقابل، اگر بتوان دوز مناسب را پیدا کرد، این داروها می‌توانند:
به افزایش احساس امنیت ذهنی در سالمندی کمک کنند.
فرآیند "فراموشی سالمندی" را کندتر کنند.
اضطراب مزمن وابسته به زوال جسم و ذهن را کاهش دهند.
نتیجه‌گیری روانشناختی:
اگرچه هنوز راه زیادی تا کاربرد انسانی این داروها باقی مانده، اما این یافته‌ها چشم‌انداز تازه‌ای به ما می‌دهند:
پیری لزوماً نباید همراه با فرسایش روانی باشد.
در آینده‌ای نه‌چندان دور، شاید پزشکان با تجویز داروهایی از این دست، نه‌تنها اندام‌ها، بلکه ذهن، حافظه و روان انسان‌ها را در برابر پیری محافظت کنند. و این، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای قرن ۲۱ خواهد بود.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
