چه بر سر اجسادی می‌آید که در دریا ناپدید می‌شوند؟ این سؤال نه‌تنها از نظر علمی، بلکه از نظر روانی نیز اهمیت زیادی دارد. درک روند تجزیه جسد در آب‌های عمیق می‌تواند به کاهش اضطراب خانواده‌ها، آمادگی روانی غواصان، و حتی پایان دادن به شایعات دلهره‌آور کمک کند.
به گزارش خط سلامت وقتی جسدی در اقیانوس تجزیه می‌شود، دانشمندان اطلاعات چندانی درباره‌ی روند آن ندارند. برای درک بهتر این موضوع، گروهی از پژوهشگران دست به یک آزمایش غیرعادی زدند: آن‌ها لاشه‌های خوک را به دریا انداختند و با دوربین آن را زیر نظر گرفتند.
اجساد انسانی بسیاری به دلایل مختلفی از جمله تصادف، خودکشی یا حتی رها شدن عمدی در دریا سر از آب درمی‌آورند. اما در واقع، کمتر کسی می‌داند که پس از مرگ، چه بر سر این اجساد در اعماق آب می‌آید. «گیل اندرسون»، حشره‌شناس قانونی از دانشگاه سایمون فریزر در کانادا، که سرپرستی این تحقیق غیرمعمول را بر عهده داشت، می‌گوید: «ما واقعا نمی‌دانیم چه اتفاقی برای این اجساد می‌افتد.»
اندرسون و تیمش با استفاده از شبکه آزمایشگاهی زیردریایی «ونوس» (VENUS) توانستند پاسخی برای این پرسش پیدا کنند. ونوس یک آزمایشگاه زیرآبی در آب‌های کانادا است که به دانشمندان امکان مشاهده و اندازه‌گیری محیط دریایی از طریق اینترنت را می‌دهد. تنها چیزی که تیم پژوهشی نیاز داشت، یک جسد بود.
اندرسون گفت: «خوک‌ها تقریباً هم‌قد و هم‌وزن انسان‌اند، باکتری‌های روده‌ای مشابهی دارند و بدن‌شان کم‌مو است.»
در این مطالعه که در ۲۰ اکتبر در ژورنال علمی PLOS ONE منتشر شد، پژوهشگران با استفاده از زیردریایی کنترل از راه دور، سه لاشه خوک را در دریاچه "سانیچ اینلت" در نزدیکی جزیره ونکوور، بریتیش کلمبیا، و در عمق ۱۰۰ متری (۳۳۰ فوتی) رها کردند.
دوربین‌های زنده‌ی ونوس، که قابلیت کنترل از راه دور از طریق اینترنت را دارند، همراه با حسگرهایی برای اندازه‌گیری میزان اکسیژن، دما، فشار، شوری و عوامل دیگر، روند تجزیه لاشه‌ها را ثبت کردند. در پایان آزمایش، استخوان‌ها برای بررسی‌های بیشتر جمع‌آوری شدند.
طولی نکشید که لاشه‌ها توسط جانوران دریا کشف شد. میگوها، خرچنگ‌های دانجنِس (Dungeness) و لابسترهای اسکوات (Squat) به سرعت سر رسیدند و شروع به تغذیه از لاشه‌ها کردند. حتی یک کوسه هم به یکی از خوک‌ها حمله کرد. دو لاشه‌ی اول در عرض یک ماه کاملاً خورده شدند و فقط استخوان باقی ماند. اما لاشه‌ی سوم ماه‌ها طول کشید تا کاملاً پاک‌سازی شود.
دلیل این تفاوت زمان در تجزیه، به سطح اکسیژن در آب مربوط می‌شد.
دریاچه سانیچ اینلت محیطی کم‌اکسیژن دارد، و در برخی فصول سال اکسیژن در آن تقریباً به صفر می‌رسد. هنگام رهاسازی دو لاشه‌ی اول، سطح اکسیژن در آب تقریباً یکسان بود. اما وقتی لاشه‌ی سوم رها شد، اکسیژن بسیار کمتر بود.
اندرسون توضیح داد جانوران بزرگ‌تر مانند خرچنگ‌ها و میگوها برای زنده ماندن به اکسیژن بیشتری نیاز دارند، در حالی که موجودات کوچک‌تری مثل لابسترهای اسکوات در شرایط کم‌اکسیژن دوام می‌آورند، ولی فک و دندان‌های قدرتمندی برای شکافتن پوست لاشه ندارند. بنابراین، اگر جسد زمانی وارد آب شود که سطح اکسیژن قابل قبول باشد، جانوران بزرگ‌تر جسد را باز می‌کنند و سپس موجودات کوچک‌تر نیز می‌توانند از لاشه تغذیه کنند. اما اگر اکسیژن کم باشد، جانوران بزرگ نمی‌آیند و جانوران کوچک هم نمی‌توانند پوست را بشکافند.
اندرسون گفت: «حالا ما درک خیلی خوبی از روند تجزیه‌ی اجساد در زیر آب داریم.» این نوع پژوهش‌ها می‌تواند به حل معماهایی مانند پدیده‌ی "پاهای شناور" کمک کند. در سال‌های اخیر، پاهایی پوشیده از کفش‌های ورزشی در سواحل غربی کانادا و آمریکا پیدا شده‌اند. اندرسون می‌گوید این پدیده کاملاً طبیعی است: جانوران دریا پاها را می‌جوند و کفش‌های ورزشی باعث شناور شدن اندام قطع‌شده می‌شوند.
شناخت چگونگی تجزیه‌ی جسد در اقیانوس می‌تواند به غواصان امدادگر کمک کند تا بدانند دنبال چه چیزی بگردند و همچنین کمک کند تا خانواده‌های افرادی که در دریا ناپدید شده‌اند، واقع‌بینانه‌تر با موضوع مواجه شوند.
بررسی اتفاقاتی که برای جسد انسان در اقیانوس می‌افتد، از نظر علمی بسیار جالب است؛ اما از منظر سلامت روان نیز می‌تواند ابعاد مهمی داشته باشد — به‌ویژه برای بازماندگان، غواصان امدادگر، پزشکان قانونی، و حتی جامعه‌ای که با مرگ و سوگواری دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. در ادامه، مهم‌ترین جنبه‌های روانی این موضوع را بررسی می‌کنیم:
۱. کاهش اضطراب خانواده‌های قربانیان ناپدیدشده
برای بسیاری از خانواده‌هایی که عزیزشان در دریا گم شده، نبودِ پاسخ و ندانستن اینکه چه بر سر او آمده، اضطرابی دائمی ایجاد می‌کند.
دانستن اینکه جسد چگونه تجزیه می‌شود، چه عواملی بر سرعت آن تأثیر می‌گذارد و چرا فقط بخش‌هایی از بدن (مثلاً پاها) پیدا می‌شود، می‌تواند از بار سنگینِ تخیل‌های فاجعه‌بار بکاهد.
دانش، اگرچه درد را از بین نمی‌برد، ولی نوعی آرامش درونی و درک واقع‌گرایانه از سرنوشت عزیز ازدست‌رفته فراهم می‌کند.
۲. حفاظت روانی برای غواصان و نیروهای جست‌وجو و نجات
افرادی که به‌طور حرفه‌ای با اجساد در محیط‌های نامعمول مثل دریا مواجه می‌شوند، ممکن است در معرض اختلالات روانی مانند اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) قرار بگیرند.
دانستن روند طبیعی تجزیه جسد در زیر آب، و آماده‌سازی ذهنی برای مواجهه با صحنه‌های غیرعادی، می‌تواند از شوک اولیه و آسیب‌های روانی بعدی جلوگیری کند.
آموزش علمی، در این زمینه نوعی سپر روانی ایجاد می‌کند.
۳. پیشگیری از افسانه‌سازی و تخیلات نادرست
وقتی حقایق علمی درباره مرگ در دریا روشن نباشد، فضای ذهنی عمومی ممکن است به سمت شایعات، خرافات و داستان‌های ترسناک کشیده شود.پدیده‌هایی مانند "پاهای جداشده با کفش‌های ورزشی" بدون توضیح علمی می‌تواند ترس و اضطراب عمومی ایجاد کند.
دانش علمی در این زمینه، با ارائه‌ی توضیحی منطقی، به افراد کمک می‌کند که از فاز هیجانی و ترسناک عبور کرده و با واقعیت آرام‌تر کنار بیایند.
۴. درک بهتر مراحل سوگواری و پذیرش مرگ
یکی از مراحل سوگواری، "پذیرش" است. اما وقتی جسد فرد پیدا نمی‌شود یا شرایط مرگ مبهم است، فرایند سوگواری دچار گسست می‌شود.
شناخت روند طبیعی تجزیه جسد در دریا و دلایل پیدا نشدن یا ناقص بودن بقایا، می‌تواند به افراد کمک کند مرحله‌ی "پذیرش مرگ" را راحت‌تر طی کنند و زندگی‌شان از حالت تعلیق دربیاید.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
