چرا بد اخلاقی بین انسان ها روز به روز بیشتر می شود؟ + دلایل علمی

پژوهش های علمی اخیر نشان می دهند  بی اخلاقی و رفتارهای ناپسند (incivility) در تعامل های روزمره—چه در محل کار و چه در فضای عمومی—در حال گسترش است. فشار روانی مزمن، کاهش مهارت های همدلی ، ناشناس پنداری در فضای آنلاین و نابرابری های اجتماعی، عوامل اصلی پشت این روند هستند.

به گزارش خط سلامت این مقاله به بررسی علمی علل و ارائه راهکارهای عملی برای کاهش بی اخلاقی می پردازد.

دلایل کاهش بی اخلاقی بین انسان ها

۱. فشار روانی مزمن و فرسودگی شغلی

مطالعات منتشر شده در «هاروارد بیزینس ریویو» نشان می دهند ۷۳٪ از افراد بی ادبی در محیط کار را به استرس و ۶۱٪ آن ها را به فشار کاری نسبت می دهند. فشارهای مزمن، ظرفیت های بازدارنده ی قشر پیش پیش پیشانی (PFC) مغز را کاهش می دهند. سطح بالای کاتکولامین ها در هنگام استرس، کارکردهای اجرایی PFC را مختل و پاسخ های هیجانی و عادتی—که اغلب با رفتارهای ناپسند همراهند—را تقویت می کند.

۲. اثر سرایت پذیری بی ادبی (Contagion)

رفتارهای بی ادبانه می توانند مسری باشند. مکانیسم های اجتماعی مانند یادگیری مشاهده ای و تأیید نانوشته باعث می شوند که افراد پس از مواجهه با بی احترامی، همان رفتار را در تعامل های بعدی به دیگران منتقل کنند. این اثر در محیط های کاری به وضوح مشاهده شده است، جایی که بی ادبی همکاران به سرعت به دیگران منتقل می شود.

۳. کاهش همدلی و اعتماد اجتماعی

شیوع رسانه های اجتماعی و کاهش تعاملات رو در رو، مهارت های همدلی و درک متقابل را تضعیف کرده است. جامعه شناسان بر این باورند که فقدان بازخورد غیردیجیتال، مانند تماس چشمی یا لحن صدای مستقیم، باعث می شود محدودیت های هنجارهای رفتاری کمرنگ شود و افراد—به ویژه در شرایط رقابتی یا تنش زا—آسان تر نسبت به دیگران بی احترام شوند.

۴. ناشناس پنداری و عدم پاسخگویی در فضای آنلاین

مطالعه  «اثر آزادسازی آنلاین» (Online Disinhibition Effect) نشان می دهد شش عامل کلیدی، از جمله ناشناس پنداری، نامرئی بودن و کاهش احساس مسئولیت، بستر را برای بروز رفتارهای تهاجمی و توهین آمیز فراهم می کنند. این پدیده بیش از همه در پلتفرم های بدون هویت سنجی شدید یا گفتگوهای گروهی شدت می گیرد.

۵. نابرابری های اقتصادی و اجتماعی

تشدید شکاف طبقاتی و احساس نابرابری می تواند به شکل گیری خصومت های پنهان یا آشکار منتهی شود. پژوهش ها نشان می دهد وقتی حس عدالت خواهی یا امنیت اقتصادی پایین می آید، افراد تمایل بیشتری به رفتارهای تدافعی یا خصومت آمیز پیدا می کنند، که در مجموع به افزایش بی اخلاقی در تعامل های فردی منجر می شود.

جمع بندی علل علمی

افزایش بی اخلاقی بین افراد را نمی توان به یک عامل واحد نسبت داد؛ بلکه ترکیب فشارهای روانی، کاهش مهارت های همدلی، ساختارهای نامرئی فضای دیجیتال و نابرابری های اجتماعی، زمینه را برای بروز و گسترش این پدیده فراهم کرده است.

راهکارهای علمی و عملی برای کاهش بی اخلاقی

آموزش مهارت های تنظیم هیجان و همدلی در محیط های کاری و آموزشی

تقویت فرهنگ بازخورد رو در رو برای کاهش سوءتفاهم ها

سیاست گذاری و اقدامات کنترل نابرابری های اقتصادی و اجتماعی

تشویق به مسئولیت پذیری دیجیتال و کاهش ناشناس پنداری آنلاین

برچسب گذاری روانی و آسیب رابطه ای

اگر در یک رابطه، طرفین نتوانند اشتباه کنند بدون اینکه فوراً به آن ها برچسبی مثل «خودشیفته»، «دست کاری گر» یا «عاشق نما» زده شود:

رشد رابطه متوقف می شود؛ مسیر گفت وگوی سالم باز نمی شود و دفاع و حمله جای آن را می گیرد.

مسئولیت پذیری کاهش می یابد؛ انگار ادامه مشکلات اهمیتی ندارد.

همدلی نابود می شود؛ نمی توان طرف مقابل را درک کرد.

واقعیت پیچیده روابط ساده سازی می شود؛ در حالی که اغلب هر دو طرف سهمی در مشکلات دارند.

تشخیص اختلال روانی واقعی تنها توسط روانشناس یا روان پزشک ممکن است و استفاده از برچسب ها در شبکه های اجتماعی یا بحث های شخصی اغلب آسیب زننده است.